Pritchard: «Θανάσιμα» για την Ευρώπη τα γερμανικά φετίχ

Η Γερμανία μοιάζει υγιής μόνο γιατί η μισή Ευρώπη μοιάζει ετοιμοθάνατη, λέει ο Ambrose Evans-Pritchard της Telegraph. Το εκρηκτικό κοκτέιλ γήρανσης, έλλειψης δημοσίων επενδύσεων και Hartz IV. Πώς το γερμανικό μοντέλο καταστρέφει τη... Γερμανία.

Μπορεί η Γαλλία να μοιάζει με τον μεγάλο ασθενή της Ευρώπης, όμως τα προβλήματα της Γερμανίας είναι ακόμα βαθύτερα, υποστηρίζει ο Ambrose Evans-Pritchard σε άρθρο του στην Telegraph, χαρακτηρίζοντάς τα θανάσιμα για την Ευρώπη.

Τα προβλήματα της Γερμανίας έχουν τη ρίζα τους στο εμποροκρατικό δόγμα, στη θεοποίηση της αποταμίευσης για χάρη της αποταμίευσης, αλλά και στη διαβρωτική ψυχολογία της γήρανσης.

«Η Γερμανία θεωρεί τον εαυτόν της μοντέλο για τον κόσμο, όμως η υπερηφάνεια προηγείται της πτώσης», λέει στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Η Γερμανική Φούσκα: Το τελευταίο Ζήτω ενός Μεγάλου Οικονομικού Έθνους» ο επικεφαλής οικονομικών της Die Welt, Olaf Gersemann.

Όπως αναφέρει, το Δεύτερο Οικονομικό Θαύμα, από το 2005 και ύστερα, «έχει φουσκώσει τα μυαλά της Γερμανίας». Η χώρα συγχέει τη σύγκλιση διαφόρων εξαιρετικών γεγονότων με τη μόνιμη υπεροχή. Δεν μπορεί να συνεχίσει να ζει από τις εξαγωγές κεφαλαιακών αγαθών στην Κίνα και στις BRICS, ούτε κλέβοντας τον ευρωπαϊκό νότο μέσω συμπίεσης των μισθών.

Ο επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) Marcel Fratzscher, ασκεί παράλληλη κριτική στο δικό του βιβλίο «Die Deutschland Illusion», στρεφόμενος κατά του δημοσιονομικού φετιχισμού του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε - που πλέον έχει περάσει στο Σύνταγμα ως νόμος για ισοσκελισμένο προϋπολογισμό από το 2016 και έπειτα, με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν αδύνατο να ακυρωθεί.

Πρόκειται για την αυταπάτη μιας χώρας που επαναπαύεται στις δάφνες της, εγκλωβισμένη στην πλάνη ότι οι οικονομίες είναι σαν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, και η οποία λανθασμένα καθησυχάζεται από τις κολακείες των ξένων, οι οποίοι σπάνια κοιτάζουν κάτω από το καπό για να δουν τη γερμανική μηχανή.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο παρακίνησε ευγενικά το Βερολίνο να κάνει αυτό που του αναλογεί, σε μια παγκόσμια οικονομία που διψάει για ζήτηση, για το δικό του καλό. «Η Γερμανία μπορεί να χρηματοδοτήσει την απαραίτητη δημόσια επένδυση στις υποδομές, χωρίς να παραβιάζει τους δημοσιονομικούς κανόνες», ανέφερε χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, υπάρχει πιθανότητα 40% για τριπλή ύφεση στην ευρωζώνη τους επόμενους μήνες και 30% πιθανότητα αποπληθωρισμού.

Η γερμανική οικονομία βρίσκεται ήδη σε τέλμα. Η παραγωγή συρρικνώθηκε το β' τρίμηνο. Οι βιομηχανικές παραγγελίες μειώθηκαν 5,7% τον Αύγουστο. Οι Πέντε Σοφοί του συμβουλίου οικονομικών ειδημόνων της Γερμανίας προχωρούν σε υποβάθμιση των προβλέψεών τους για την ανάπτυξη της χώρας, του χρόνου, στο 1,2%.

Ο κ. Fratzscher κατηγορεί τις ελίτ της Γερμανίας ότι έχασαν την μπάλα από κάθε σημαντική άποψη. Οι επενδύσεις έχουν μειωθεί από το 23% στο 17% του ΑΕΠ από την αρχή της δεκαετίας του 1990. Οι καθαρές δημόσιες επενδύσεις είναι αρνητικές τα τελευταία 12 χρόνια.

Η ανάπτυξη από την αρχή της δεκαετίας βρίσκεται κατά μέσο όρο στο 1,1%, με αποτέλεσμα η Γερμανία να βρίσκεται στη 13η θέση από τις 18 χώρες της ευρωζώνης (ή 156η μεταξύ 166 χωρών παγκοσμίως τα τελευταία 20 χρόνια). Αυτή η χρόνια αδυναμία κρύφτηκε πίσω από την ελαφρώς καλύτερη ανάπτυξη μετά την κρίση της Lehman, και από τη δυναμική πιστωτή-οφειλέτη της κρίσης χρέους της ευρωζώνης. Εν ολίγοις, η Γερμανία μοιάζει υγιής μόνο γιατί η μισή Ευρώπη μοιάζει ετοιμοθάνατη.

Οι μεταρρυθμίσεις Hartz IV (που αφορούν τα επιδόματα ανεργίας και την κοινωνική ασφάλιση), οι οποίες χαιρετίζονται ως το θεμέλιο της γερμανικής ανταγωνιστικότητας και πλέον επιβάλλονται στη νότια Ευρώπη, δεν αύξησαν την παραγωγικότητα. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, η ανάπτυξη της γερμανικής παραγωγικότητας υποχώρησε στο 0,3% ετησίως την περίοδο από το 2007 μέχρι το 2012, έναντι 0,5% της Δανίας, 0,7% της Αυστρίας, 0,9% της Ιαπωνίας, 1,3% της Αυστραλίας, 1,5% των ΗΠΑ και 3,2% της Κορέας.

Σύμφωνα με τον κ. Fratzscher, η βασική επίπτωση ήταν να επιτραπεί στις επιχειρήσεις να συμπιέσουν τους μισθούς μέσω της εργασιακής διαιτησίας. Οι πραγματικές αμοιβές έχουν μειωθεί στα επίπεδα που ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Το κληροδότημα του Hartz IV είναι ένα λούμπεν προλεταριάτο 7,4 εκατ. ανθρώπων με «μίνι δουλειές», δηλαδή με μερική απασχόληση η οποία είναι αφορολόγητη έως το ποσό των 450 ευρώ. Αυτό μπορεί να λειτουργεί θετικά για το ποσοστό της ανεργίας, όμως η Γερμανία έχει μετατραπεί σε διχασμένη κοινωνία, πιο άνιση από οποτεδήποτε άλλοτε στη σύγχρονη ιστορία. Το ένα πέμπτο των παιδιών στη Γερμανία μεγαλώνει στη φτώχεια.

Ο Philippe Legrain, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, λέει πως το μοντέλο της πολιτικής ισχυροποίησης σε βάρος άλλων χωρών που χρησιμοποιεί η Γερμανία, λειτουργεί πιέζοντας τους μισθούς ώστε να πριμοδοτηθούν οι εξαγωγές, προς όφελος των επιχειρηματικών ελίτ. Πρόκειται για προβληματική τακτική, και όσο οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προσπαθούν να επεκτείνουν το μοντέλο αυτό και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης τόσο πιο επικίνδυνη γίνεται.

Οι ροές κεφαλαίων εντός της ΟΝΕ ήταν ένας τρόπος χρηματοδότησης από τον πωλητή για να διευκολυνθούν οι αγοραστές γερμανικών εξαγωγών, όμως θα πρέπει να είναι εμφανές ότι μια τέτοια δομή θα φτάσει σε σημείο καμπής -τόσο για τη Γερμανία όσο και για την ΟΝΕ- αν η Γαλλία και η Ιταλία υποχωρήσουν στις απαιτήσεις της Γερμανίας και ακολουθήσουν την Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία στην εφαρμογή μισθολογικού αποπληθωρισμού. Η Ευρώπη ήδη διολισθαίνει σταδιακά σε υφεσιακή δίνη, επαναλαμβάνοντας τα λάθη του Κανόνα του Χρυσού της δεκαετίας του 1930.

Η Γερμανία πρέπει να κινηθεί με μεγαλύτερη προσοχή. Όπως υποστηρίζει στο βιβλίο του ο κ. Gersemann, η χώρα απολαμβάνει τις τελευταίες ημέρες ενός ιδιαίτερα ισχυρού δημογραφικού μερίσματος, που σύντομα θα γυρίσει τούμπα.

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη γήρανση του πληθυσμού (2012) ανέφερε πως το εργατικό δυναμικό της Γερμανιας θα συρρικνώνεται κατά 200.000 άτομα ετησίως αυτήν τη δεκαετία. Ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων θα εκτιναχθεί από το 31% το 2010 στο 26% το 2020, στο 41% το 2025, στο 48% το 2030 και στο 57% το 20,45, μέγεθος που ισοδυναμεί με εθνική αυτοκτονία.

Πρόκειται για μια σοβαρή αποτυχία της δημόσιας πολιτικής σε διάστημα δεκαετιών. Οι φορολογικές πολιτικές και οι κοινωνικές δομές έχουν ενθαρρύνει την κατάρρευση του δείκτη γονιμότητας. Η έλλειψη επενδύσεων έχει υπερτονίσει το λάθος. Μέσα σε πέντε χρόνια σίγουρα θα γίνει εμφανές σε όλους ότι η Γερμανία έχει σοβαρό πρόβλημα, που δεν λύνεται με έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Μέσα σε δέκα χρόνια, η Γαλλία θα είναι η κυρίαρχη δύναμη της Ευρώπης.