Οι περίπλοκες σχέσεις ΕΚΤ-Ελλάδας σε πέντε ερωταπαντήσεις

Τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην ελληνική οικονομία αναλύει η Wall Street Journal. Η εμπλοκή της ΕΚΤ στην τρόικα, η στήριξη των ελληνικών τραπεζών, το πρόγραμμα διάσωσης και το μεγάλο ερώτημα της παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη.

Το επίκεντρο της δύσκολης συζήτησης της Ελλάδας με τους διεθνείς πιστωτές της αναφορικά με την παράταση του πακέτου διάσωσης της χώρας έχει στραφεί και πάλι στον ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών και, ως εκ τούτου, στην οικονομία της χώρας. Η ΕΚΤ συνεχίζει να παρέχει χρηματοδότηση μέσω των κανονικών μηχανισμών δανεισμού της και μέσω ενός ξεχωριστού προγράμματος, του γνωστού ELA, ο οποίος παρέχει χρήμα στις τράπεζες μέσω της Τράπεζας της Ελλάδας αντί του Ευρωσυστήματος.

Όμως οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν να κρατούν ανοικτές τις «κάνουλες» για πάντα, και πως η Ελλάδα πρέπει να καταλήξει σε συμφωνία με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για μια μακροπρόθεσμη λύση στο πρόβλημα χρέους της χώρας.

Η Wall Street Journal παρουσιάζει τις απαντήσεις σε πέντε ερωτήματα-κλειδιά αναφορικά με την περίπλοκη σχέση της ΕΚΤ με την Ελλάδα.

1. Πως «μπλέχτηκε» στην ελληνική υπόθεση η ΕΚΤ;

Δυο λέξεις: Τρόικα και δανεισμός. Η ΕΚΤ είναι μέρος της ομάδας των διεθνών πιστωτών, όπως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ, που επιβλέπει την συμμόρφωση της Ελλάδας με τους όρους του πακέτου διάσωσης που της χορηγήθηκε. Φυσικά δεν πρόκειται για μια... δημοφιλή ομάδα στην Ελλάδα. Η ΕΚΤ δανείζει επίσης χρήματα στις ελληνικές τράπεζες, όπως και σε τράπεζες σε όλη την ευρωζώνη, μέσω των κανονικών και έκτακτων προγραμμάτων δανεισμού.

2. Πως στηρίζει η ΕΚΤ τις ελληνικές τράπεζες;

Η ΕΚΤ δανείζει χρήματα στις ευρωπαϊκές τράπεζες με εχέγγυα. Το πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ότι για πολλά χρόνια τα ελληνικά κρατικά ομόλογα και άλλοι τίτλοι βρίσκονται στην κατηγορία «junk», κάτι που σημαίνει ότι δεν ανταποκρίνονται στις κατώτατες απαιτήσεις της ΕΚΤ. Όμως από το 2010, η ΕΚΤ έχει κάνει εξαίρεση για την Ελλάδα, λέγοντας οι τράπεζές της θα μπορούν να χρηματοδοτούνται από την ΕΚΤ αρκεί η χώρα να παραμείνει σε πρόγραμμα διάσωσης.

3. Και αν η Ελλάδα βγει απ' το πρόγραμμα;

Αν η Ελλάδα δεν μπορέσει να καταλήξει σε συμφωνία με την τρόικα για τους όρους αποπληρωμής του χρέους της, τότε θα είναι δύσκολο η ΕΚΤ να συνεχίσει να χρηματοδοτεί τις τράπεζες μέσω των κανονικών μηχανισμών δανεισμού της. Αν το έκανε αυτό, σίγουρα θα υπονόμευε την αξιοπιστία της.

4. Και ο ELA;

Πρόκειται για τον ύστατο «συνδετικό κρίκο» για την Ελλάδα. Αν οι ελληνικές τράπεζες χάσουν την πρόσβαση στους κανονικούς μηχανισμούς χρηματοδότησης της ΕΚΤ, τότε ο ELA είναι η έσχατη λύση για να αποκτήσουν τα ευρώ που χρειάζονται. Ο ELA ναι μεν έχει υψηλότερα επιτόκια και τα ρίσκα παραμένουν στα βιβλία της Τράπεζας της Ελλάδας, ωστόσο εξακολουθεί να είναι μια «γραμμή ζωής» για τις ελληνικές τράπεζες. Για δάνεια πάνω από ορισμένα ποσά, η Τράπεζα της Ελλάδας πρέπει να ενημερώσει την ολομέλεια του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ ότι σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τον ELA. Αν τα δυο τρίτα από το 25μελές διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ πει «όχι», τότε ο ELA θα «βγει απ' την πρίζα» και η Ελλάδα θα βγει απ' το ευρώ.

5. Θα άφηνε πράγματι η ΕΚΤ την Ελλάδα να φύγει από το ευρώ;

Παρά την ισχύ τους στην Ευρώπη, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ παραμένουν μη εκλεγμένοι τεχνοκράτες. Μορφοποιούν τη νομισματική πολιτική ώστε να επιτυγχάνονται οι στόχοι για τον πληθωρισμό και όχι για να εγκρίνουν ή να απορρίπτουν το μέλλον της Ελλάδας ή οποιασδήποτε άλλης χώρας στο ευρώ. Όπως το έθεσε χθες και το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Μπενουά Κερέ, «δεν είναι καιρός για να παρέμβει η κεντρική τράπεζα». Ωστόσο, έχουν ξαναχρησιμοποιήσει τον ELA για να επιταχύνουν το χρονοδιάγραμμα των πολιτικών για τη λήψη δύσκολων αποφάσεων, ιδιαίτερα στην Ιρλανδία και την Κύπρο. Το διακύβευμα είναι υψηλότερο για την Ελλάδα, ωστόσο, η ΕΚΤ θα μπορούσε να παίξει περισσότερο τον ρόλο του υποκινητή ώστε να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις, παρά του δικαστή ως προς το αν η Ελλάδα ανήκει στην ευρωζώνη.