Νέες εισαγωγές (μέρος Β')

Το μάθημα αυτό αναφέρεται κυρίως στο είδος των εισαγωγών που αφορά νέες εταιρίες και οι οποίες περιγράφονται σε άλλα μαθήματα του stocklearning.gr. Ωστόσο,  αρκετά από τα στοιχεία αυτά είναι κοινά και άπτονται διαφορετικών τύπων επιχειρήσεων.

Νέες εισαγωγές- μέρος δεύτερο- Οι μηχανισμοί

- Το χρονοδιάγραμμα

- Τιμές και εύρος τιμών

- Επίπεδα εγγραφών

- Η κατανομή τίτλων

- «Εξασφαλίσεις» και «κλειδώματα»

- Η έναρξη της διαπραγμάτευσης

Το μάθημα αυτό αναφέρεται κυρίως στο είδος των εισαγωγών που αφορά νέες εταιρίες και οι οποίες περιγράφονται σε άλλα μαθήματα του stocklearning.gr. Ωστόσο,  αρκετά από τα στοιχεία αυτά είναι κοινά και άπτονται διαφορετικών τύπων επιχειρήσεων.

Τα περισσότερα θέματα πλέον ρυθμίζονται μέσω του διαδικτύου και οι επενδυτές ενημερώνονται μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείουl. Η σημασία του δικτύου στις νέες εισαγωγές αυξάνεται συνεχώς. Μέσω αυτού, οι επενδυτές μπορούν να διαβάσουν τα ενημερωτικά δελτία και να ετοιμάσουν αρκετή από τη «χαρτοδουλειά».

Το χρονοδιάγραμμα

Τα χρονοδιαγράμματα είναι ευέλικτα και ποικίλλουν ανάλογα με το μέγεθος της εταιρίας που εισάγεται και τις περιστάσεις που συνοδεύουν τη δημόσια εγγραφή. Μια εταιρία ενδέχεται να ενημερώσει για τις προθέσεις της να εισαχθεί στο χρηματιστήριο αρκετούς μήνες πριν τη δημόσια εγγραφή. Κατά τη διάρκεια της περιόδου των μηνών αυτών οι επενδυτές  μπορεί να  προσκληθούν να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους και συνεπεία αυτού να απολαμβάνουν της ενημέρωσης για τις εξελίξεις και να λάβουν το ενημερωτικό δελτίο όταν αυτό ετοιμαστεί και εγκριθεί από τις αρχές.

Το επίσημο χρονοδιάγραμμα ξεκινά να «τρέχει» με τη δημοσίευση του ενημερωτικού δελτίου. Αυτό θα εκδοθεί αρκετές μέρες ή και εβδομάδες πριν τη λήξη της προθεσμίας για υποβολή αιτήσεων αγοράς μετοχών. Πριν το ίδιο το ενημερωτικό δελτίο είναι πιθανό να δοθούν πληροφορίες για την εταιρία και τα μεγέθη της, ωστόσο δεν θα υπάρχουν όλες οι «κρίσιμες» πληροφορίες που σχετίζονται με την δημόσια εγγραφή, όπως είναι η τιμή στην οποία θα πωλούνται οι μετοχές, αλλά και άλλα σημαντικά στατιστικά στοιχεία από τα οποία μπορούν να εξαχθούν  χρήσιμα συμπεράσματα.

Εξάλλου, υπάρχει περίπτωση να εκδοθεί και μια συντομευμένη έκδοση του επίσημου ενημερωτικού δελτίου. Ωστόσο, προτιμότερο για τον επενδυτή είναι να μελετήσει την πλήρη έκδοση του εγγράφου.

Η ακριβής φύση της διαδικασίας εξαρτάται από τη μορφή της δημόσιας εγγραφής. Αν και οι επενδυτές μπορεί να είναι περισσότερο παθητικοί στις περιπτώσεις της απόσχισης, η ανάγκη για ενεργητικότητα είναι προφανής στην περίπτωση της δημόσιας εγγραφής που περιέχει αγοραπωλησίες μετοχών. Στις περιπτώσεις δε μικρότερων δημόσιων εγγραφών, πέρα από ενεργητικοί, οι επενδυτές πρέπει να είναι και γρήγοροι.

Το ενημερωτικό δελτίο μπορεί να εκδοθεί ακόμα και μια μόλις εβδομάδα πριν τη δημόσια εγγραφή. Η μέσω διαδικτύου παραλαβή των ενημερωτικών δελτίων καθιστά σταδιακά καλύτερη την επικοινωνία με τους πιθανούς ιδιώτες επενδυτές, αν και το χρονοδιάγραμμα θα παραμένει εξίσου «σφιχτό». Άλλωστε μια δημόσια εγγραφή κρατά συνήθως μόλις τρεις- τέσσερις ημέρες.

Τιμές και εύρος τιμών

Μέσω του ενημερωτικού δελτίου θα μπορέσετε να μάθετε το εύρος τιμών των μετοχών που τίθενται προς πώληση. Οι ιδιώτες επενδυτές συνήθως μπορούν να εγγραφούν σε μια νέα έκδοση γνωρίζοντας το ακριβές εύρος πώλησης των τίτλων. Το εύρος δίνεται προκειμένου αυτοί που εκδίδουν τις μετοχές να έχουν κάποια ευελιξία να προσαρμόσουν την τιμή της μετοχής έτσι ώστε να ταιριάζει καλύτερα στις συνθήκες της αγοράς και να έχει τη δυνατότητα αλλαγής μετά την παρέλευση της προθεσμίας για υποβολή ενδιαφέροντος.

Στις περισσότερες εκδόσεις, η τιμή της μετοχής είναι πιθανό να οριστεί σύμφωνα με την πλήρη διαδικασία του «βιβλίου προσφορών», του λεγόμενου «book building». Πρόκειται για μια διαδικασία κατά την οποία οι εκδότες ρωτούν τους επίδοξους επενδυτές τι είναι πρόθυμοι να πληρώσουν για τις μετοχές και στη συνέχεια καθορίζουν την τιμή με βάση αυτές τις πληροφορίες. Οι θεσμικοί επενδυτές είναι οι κυρίαρχοι στη διαδικασία αυτή, αφού από αυτούς προέρχονται τα μεγάλα «χτυπήματα» που επιτρέπουν στους εκδότες να καθορίσουν την τιμή. Είναι σπάνιο οι ιδιώτες επενδυτές να κληθούν να λάβουν μέρος στη διαδικασία του βιβλίου προσφορών (ακόμα και αν αυτό συμβεί, θα γίνει μέσω συμβουλευτικών οίκων ή συγκεκριμένων χρηματιστηριακών εταιριών). Ωστόσο, η τιμή στην οποία ο ιδιώτης θα μπορεί να αγοράσει τις μετοχές θα είναι συνήθως αυτή που θα έχει καθοριστεί με βάση το βιβλίο προσφορών.

Στις περιπτώσεις που η ακριβής τιμή δεν είναι γνωστή, είναι λογικό να υποθέσουμε πως οι μετοχές θα πουληθούν στο υψηλότερο άκρο του εύρους της τιμής και θα πρέπει μάλλον να αναλύσουμε την αποτίμηση με βάση την τιμή αυτή. Αν κάποια νέα έκδοση πληροί τα λογικά επενδυτικά κριτήρια στο ανώτατο εύρος τιμών, προφανώς θα ισχύει το ίδιο και για χαμηλότερη τιμή.

Οι νέες εκδόσεις είναι πιθανόν να ακυρωθούν αν υπάρχει ή προβλέπεται να υπάρξει ανεπαρκής ζήτηση. Κάτι τέτοιο συμβαίνει μερικές φορές, αν οι συνθήκες της αγοράς έχουν χειροτερεύσει ή αν η συγκεκριμένη εταιρία ή ο συγκεκριμένος κλάδος (όπως συνέβη με τις εταιρίες διαδικτύου το 2000) δεν ασκούν έλξη στους «παραδοσιακούς» επενδυτές.

Επίπεδα εγγραφής

Εάν η ζήτηση για μετοχές- είτε νέες μετοχές, είτε για μετοχές που πωλούνται από προηγούμενους επενδυτές- ξεπερνά την προσφορά, η δημόσια εγγραφή μπορεί να περιγραφεί ως «υπερκαλυμμένη». Σημειώστε ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην «καλυμμένη» και την «υπερκαλυμμένη» δημόσια εγγραφή. Αν λέγεται ότι μια εγγραφή είναι καλυμμένη κατά μία φορά, σημαίνει ότι ο αριθμός των αιτήσεων για αγορά μετοχών αντιστοιχεί στις μετοχές που τέθηκαν προς πώληση. Ωστόσο, αν ακούσετε ότι μια δημόσια εγγραφή υπερκαλύφθηκε κατά μία φορά θα σημαίνει ότι οι αιτήσεις ήταν διπλάσιες των προς πώληση μετοχών.

Αποτελεί καλό σημάδι για μια δημόσια εγγραφή να είναι υπερκαλυμμένη, καθώς δείχνει ότι θα υπάρξει αγοραστικό ενδιαφέρον όταν η μετοχή «βγει» προς διαπραγμάτευση, αρχής γενομένης από όσους δεν κατάφεραν να προμηθευτούν τίτλους κατά τη δημόσια εγγραφή. Η ζήτηση αυτή είναι πιθανό να πυροδοτήσει άνοδο της τιμής της μετοχής.

Αν μία δημόσια εγγραφή είναι απλώς «καλυμμένη μια φορά» αυτό δεν είναι καλή ένδειξη. Ωστόσο, αν και σε γενικές γραμμές οι υπερκαλύψεις είναι κάτι θετικό, οι υπερκαλύψεις κατά 30 ή 40 φορές ίσως καταδεικνύουν ότι η αποτίμηση έχει γίνει με λάθος τρόπο ή ότι απλώς η αγορά είναι σε κατάσταση υπερενθουσιασμού. Αν μαζικές υπερκαλύψεις παρατηρούνται σε διαδοχικές δημόσιες εγγραφές, μπορεί να σημαίνει ότι οι επενδυτές δεν κάνουν διακρίσεις. Αυτό είναι κακός οιωνός για τις μετοχικές αγορές ως σύνολο και μπορεί και να επιδράσει άσχημα και στην ίδια τη δημόσια εγγραφή.

Κατανομή μετοχών (scaling back)

Αν μια δημόσια εγγραφή υπερκαλυφθεί, σημαίνει ότι τουλάχιστον ένα ποσοστό όσων ενδιαφέρθηκαν δεν θα λάβει όλες τις μετοχές που ζήτησε.  Για να αντιμετωπιστεί αυτό,  η κατανομή των νέων μετοχών μιας έκδοσης συνήθως μειώνεται κατ΄ αναλογία. Αν η ζήτηση ξεπεράσει κατά πολύ την προσφορά, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η κατανομή είναι μικρή. Μπορεί η κατανομή να είναι τόσο μειωμένη που ακόμα και η ελάχιστη αμοιβή του χρηματιστή να απειλήσει με εξάλειψη τα όποια κέρδη από την κατοχή των τίτλων. Σε περιπτώσεις αρκετά μειωμένης κατανομής, οι προμήθειες διαπραγμάτευσης είναι πιθανό να εξαλείψουν την αξία των μετοχών.

Για την αποφυγή του προβλήματος αυτού, οι εκδότες είναι δυνατόν να προβλέψουν ειδικούς κανόνες στον τύπο της κατανομής, ώστε να ευνοήσουν όσους εκδηλώνουν περιορισμένο ενδιαφέρον. Υπάρχει συνήθως ένα μίνιμουμ επίπεδο εγγραφής και είναι πιθανόν να καταβληθούν προσπάθειες ώστε να υπάρξει τουλάχιστον ισότιμο ενδιαφέρον με το επίπεδο αυτό. Μεταξύ ιδιωτών επενδυτών η διαδικασία της κατανομής συχνά «τιμωρεί» όσους εξεδήλωσαν μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Αν το επίπεδο υπερκάλυψης είναι πολύ μεγάλο, είναι πιθανό η βάση στην οποία θα πραγματοποιηθεί η κατανομή να αποφασιστεί με κλήρο.

Αν οι επενδυτές δεν λάβουν όλες τις μετοχές για τις οποίες εκδήλωσαν ενδιαφέρον, ή η κατανομή αναθεωρηθεί προς τα κάτω, μπορεί να υπάρξει επιστροφή χρημάτων, αν και με κάποια καθυστέρηση. Αυτό είναι ίσως πιθανό να οδηγήσει στην απώλεια των τραπεζικών τόκων.

Εξασφαλίσεις και κλειδώματα («Lock- ins και lockouts»)

Οι διοικούντες μια εταιρία που πρόκειται να εισαχθεί στο χρηματιστήριο μπορεί να υποσχεθούν να μην προχωρήσουν σε πώληση των μετοχών τους για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Αυτό καλείται «εξασφάλιση» και σκοπεύει να εμπνεύσει στον επενδυτή εμπιστοσύνη για τη μακροπρόθεσμη προοπτική της εταιρίας.

Στο εξωτερικό δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις στις οποίες προβλέπεται προνομιακή μεταχείριση σε ιδιώτες επενδυτές π[ου υπόσχονται να παραμείνουν στο μετοχολόγιο για κάποιο χρονικό διάστημα (λ.χ. τρεις μήνες) Οι επενδυτές αυτοί που υποσχέθηκαν «πίστη», είναι πιθανό- ανάλογα με τους όρους της δημόσιας εγγραφής- να λάβουν ως αντάλλαγμα όσες μετοχές ζήτησαν μέσω αίτησής τους. Πέραν των άλλων, μια τέτοια κίνηση ενδέχεται να λειτουργήσει σταθεροποιητικά και για την τιμή της μετοχής που κατά τις πρώτες ημέρες διαπραγμάτευσης είθισται να εμφανίζει μεταβλητότητα.

Είναι επίσης πιθανό οι οργανωτές της έκδοσης να αφήσουν στην άκρη συγκεκριμένο αριθμό μετοχών που προορίζεται για θεσμικούς και άλλο αριθμό που προορίζεται για ιδιώτες. Συνήθως 20- 40% των μετοχών που πωλούνται θα κρατηθούν για ιδιώτες επενδυτές, ενώ το υπόλοιπο κατευθύνεται σε θεσμικούς.

Ορισμένες δημόσιες εγγραφές- κυρίως οι μικρές- συχνά απευθύνονται σχεδόν αποκλειστικά σε θεσμικούς επενδυτές. Για τις εκδότριες εταιρίες αυτή μπορεί να είναι η φθηνότερη και  η ευκολότερη μέθοδος. Ωστόσο τα καλούμενα «placements» κάνουν ορισμένους ιδιώτες επενδυτές να αισθάνονται μειονεκτικά και να βρίσκονται αποκλεισμένοι. Στις αγορές του  εξωτερικού, υπάρχουν ομάδες μετόχων και εταιρίες υπηρεσιών οι οποίες εντοπίζονται συνήθως στο διαδίκτυο και οι οποίες παρέχουν δυνατότητες αντιμετώπισης των τυχόν περιορισμών της εγγραφής. Ωστόσο, οι υπηρεσίες αυτές είναι πιθανόν να αυξήσουν το κόστος και να μειώσουν τις πιθανές επενδυτικές αποδόσεις.

Η έναρξη της διαπραγμάτευσης

Η πρώτη διαπραγμάτευση μιας νεοεισαγόμενης εταιρίας είναι συνήθως χωρίς περιορισμούς στη διακύμανση της τιμής τις πρώτες τρεις ημέρες. Οι επενδυτές που είναι πρόθυμοι να πουλήσουν στην πρώτη ευκαιρία, εξασφαλίζοντας γρήγορο κέρδος, καλούνται «ελάφια». Οι επενδυτές όμως πρέπει να είναι προσεκτικοί.

Αν οι επενδυτές σκοπεύουν να πουλήσουν γρήγορα, το καλύτερο είναι να επισημάνουν τις συγκεκριμένες απαιτήσεις τους σε συνεργασία με το χρηματιστή τους πριν λάβει χώρα η εισαγωγή της έκδοσης, ώστε να είναι πλήρως και κατάλληλα προετοιμασμένοι.