Εταιρικά ομόλογα

Τα εταιρικά ομόλογα συνήθως προσφέρουν υψηλότερη απόδοση από τα κρατικά για τον απλό λόγο ότι, επειδή είναι δάνεια προς τις επιχειρήσεις, φέρουν μεγαλύτερο κίνδυνο μη αποπληρωμής.

- εισαγωγή
- πληροφορίες
- αγορά και πώληση
- φορολογία
- πρακτικά θέματα

Εισαγωγή

Τα εταιρικά ομόλογα συνήθως προσφέρουν υψηλότερη απόδοση από τα κρατικά για τον απλό λόγο ότι, επειδή είναι δάνεια προς τις επιχειρήσεις, φέρουν μεγαλύτερο κίνδυνο μη αποπληρωμής. Για το λόγο αυτό και ο επενδυτής θα πρέπει να μελετήσει την ισχύ της εταιρίας που κάνει την έκδοση, καθώς και τους όρους του ομολόγου, την τιμή και την τρέχουσα απόδοση στη λήξη. Οι αναγνώστες του οικονομικού Τύπου πέφτουν συχνά πάνω σε ειδήσεις που αναφέρονται στο πόσο επιτυχής ήταν η έκδοση ενός ομολόγου. Για την ακρίβεια μάλιστα, στο εξωτερικό, υπάρχουν πολύ περισσότερα εταιρικά ομόλογα παρά κρατικά.

Πού βρίσκονται οι πληροφορίες

Ενώ ο ιδιώτης επενδυτής μπορεί σχετικά εύκολα να έχει πρόσβαση σε πληροφορίες για τα κρατικά ομόλογα, δεν θα λέγαμε ότι ισχύει το ίδιο για τα εταιρικά ομόλογα.
Πού βρίσκει τότε κάποιος σαφείς πληροφορίες για την πληθώρα των ομολόγων που υπάρχουν στην αγορά; Ρωτήστε τον χρηματιστή σας και ρωτήστε τον ποια εταιρικά ομόλογα διατίθενται στην αγορά. Εάν έχετε μια καλή σχέση με τον χρηματιστή σας, πιθανότατα θα συγκεντρώσει για εσάς τις απαραίτητες πληροφορίες. Πρόκειται για τις πληροφορίες που βρίσκουμε και για τα κρατικά ομόλογα, αλλά βέβαια δίνει το όνομα του εκδότη και όχι το όνομα του τίτλου. Εκτός της τιμής, αναφέρει επίσης:
- κουπόνι
- τρέχουσα απόδοση

Επιπλέον, ο κατάλογος κατά κανόνα αναφέρει:
- μέγεθος της έκδοσης
- ημερομηνία ωρίμανσης
- ονομαστικοποίηση ομολόγου
- ημερομηνία (-ες) της πληρωμής τόκου

Θα αναφέρει επίσης τον βαθμό του ομολόγου και κατά πόσον ο τίτλος είναι εγγυημένος ή μη εγγυημένος. Αφού το εταιρικό ομόλογο είναι συνεκδοχικά δάνειο σε μια εταιρία, το δάνειο αξίζει όσο ο εκδότης του. Δύο κορυφαίες υπηρεσίες αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας στο εξωτερικό είναι η Moody’s Investors Service (Moody’s) και η Standards & Poors (S&P). Οι βαθμολογίες των εταιριών κατατάσσονται ως εξής:

Moody’s  S&P  Ορισμός
Aaa             AAA  Πρώτης Ποιότητας. Υψιστη ασφάλεια.
Aa1             AA+  Υψηλός Βαθμός Υψηλής Ποιότητας
Aa2             AA
Aa3             AA-
A1               A+  Υψηλός Μέσος Βαθμός
A2               A
A3               A-
Baa1            BBB+ Χαμηλός Μέσος Βαθμός
Baa2            BBB
Baa3            BBB-
Ba1              BB+  Μη Επενδυτικός Βαθμός
Ba2              BB
Ba3              BB-
B1                B+  Πολύ Κερδοσκοπικό
B2                B
B3                B-
Caa1             CCC+ Σημαντικό Ρίσκο
Caa2             CCC  Σε επικίνδυνη Θέση
Caa3             CCC-
Ca                 –  Εξαιρετικά Κερδοσκοπικό
C                   –  Πιθανότητα Χρεοστασίου
D                   - Κίνδυνος μη αποπληρωμής

Υπάρχουν κι άλλοι οίκοι αξιολόγησης όπως η Fitch κ.α. Οι τέσσερις κατηγορίες βαθμολόγησης από «Πρώτης Ποιότητας. Υψιστη Ασφάλεια» μέχρι τον «Χαμηλό Μέσο Βαθμό» υποδεικνύουν ότι ο κίνδυνος να μην αποπληρωθεί το εταιρικό ομόλογο είναι ελάχιστος. Να μην ξεχνάτε ότι όσο πιο υψηλές είναι οι πιθανές αποδόσεις ενός ομολόγου, τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος χρεοστασίου.

Σημειωτέον ότι στη χώρα μας μόνο τράπεζες και πολύ μεγάλες εταιρίες έχουν αξιολογηθεί από αυτούς τους ξένους οίκους.

Αγορά και πώληση

Για να αγοράσετε εταιρικά ομόλογα, θα χρειαστείτε τις υπηρεσίες ενός χρηματιστή. Καθώς δεν είναι τόσο εύκολη η πρόσβαση στην πληροφόρηση για τα εταιρικά ομόλογα, όσο για τις μετοχές μιας εταιρίας ή τα κρατικά ομόλογα, ίσως βρείτε καλύτερο αντί να ζητήσετε υπηρεσίες εκτέλεσης της πράξης, να ζητήσετε συμβουλευτικές υπηρεσίες. Η προμήθεια που ζητείται είναι ίδια με εκείνη για τις συναλλαγές μετοχών, όπου οι χρηματιστές που προσφέρουν συμβουλευτικές υπηρεσίες χρεώνουν περισσότερα από εκείνα για εκτελεστικές υπηρεσίες. Ισως όμως αξίζει να πληρώσετε αυτές τις υπηρεσίες εάν δεν είστε εξοικειωμένοι με τα εταιρικά ομόλογα.
Σε σύγκριση με τις μετοχές, η αγορά εταιρικών ομολόγων δεν έχει ιδιαίτερες δυνατότητες μόχλευσης για τον ιδιώτη επενδυτή. Ενώ ο επενδυτής που κάνει μικρές αγορές μετοχών συνήθως δεν θα τις πληρώσει ακριβότερα, δεν ισχύει το ίδιο με τα εταιρικά ομόλογα. Για το λόγο αυτό συστήνεται η ελάχιστη επένδυση να είναι αρκετά υψηλή.

Όταν θέσετε την εντολή αγοράς, να θυμάστε να ξεκαθαρίζετε κατά πόσον θέλετε να αγοράσετε πολλαπλάσια της ονομαστικής αξίας του ομολόγου (που θα σας κοστίσει ενδεχομένως περισσότερο από την αγοραία αξία του ομολόγου, αναλόγως εάν ο τίτλος πωλείται υψηλότερα ή χαμηλότερα από την τιμή στο άρτιο) σε ευρώ ή θέλετε να επενδύσετε ένα συγκεκριμένο μέγεθος κεφαλαίου. Εάν θελήσετε να πουλήσετε τον τίτλο πριν την λήξη, είναι κι αυτή μια πράξη που θα πρέπει να αναθέσετε σε χρηματιστή. Στην Ελλάδα πάντως, η δευτερογενής αγορά ομολόγων είναι σε εμβρυακό στάδιο.

Πρακτικά ζητήματα

Πολλά εταιρικά ομόλογα διαπραγματεύονται με premium έναντι της ονομαστικής τους αξίας. Αυτό σημαίνει ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων έχουν ζημιά στη λήξη τους. Αυτή η κατάσταση είναι ευνοϊκή μόνο για τους επενδυτές που θέλουν να μεγιστοποιήσουν το εισόδημά τους εις βάρος της συντήρησης του κεφαλαίου τους.
Μια εναλλακτική λύση για την επένδυση ευθέως σε χρεόγραφα σταθερού εισοδήματος είναι τα αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε εταιρικά ομόλογα, που ως τώρα υπάρχουν μόνο στο εξωτερικό. Θα πρέπει όμως να έχετε υπόψη ότι επειδή οι διαχειριστές επιδίδονται σε ενεργή διαχείριση των κεφαλαίων αυτών, δεν εξασφαλίζουν ένα εγγυημένο εισόδημα για μια συγκεκριμένη περίοδο χρόνου και ότι η αξία του κεφαλαίου και άρα των χαρτοφυλακίων του κυμαίνονται.