Τα αντίβαρα του Χρηματιστηρίου απέναντι σε Ομικρον-ενέργεια

Η πανδημία, ο πληθωρισμός και οι εκρηκτικές τιμές ενέργειας κόντρα στα πολύ καλά εννεάμηνα των εισηγμένων. Πόσο φθηνές είναι τώρα οι ελληνικές μετοχές. Τα σινιάλα από τα μερίσματα και τα... αμυντικά όπλα της αγοράς.

Άρκεσε το γράμμα… όμικρον για να έρθουν τα πάνω κάτω στις διεθνείς αγορές: η εμφάνιση της νέας μετάλλαξης της Covid-19 προστέθηκε στις πληθωριστικές πιέσεις και στο κόστος της ενέργειας, οι υπολογισμοί άρχισαν από την αρχή, η απαισιοδοξία επέστρεψε.

Ασφαλώς το Χρηματιστήριο της Αθήνας δεν έμεινε ανεπηρέαστο και, μάλιστα, σε μια συγκυρία που οι εισηγμένες κατά βάση εξέπληξαν θετικά με τα αποτελέσματα εννεαμήνου που ανακοίνωσαν.

Είναι σαφές, λοιπόν, στα καθ’ ημάς, ότι η δυναμική που… οσμίζονται όλοι, υπάρχει, αλλά είναι εξίσου σαφές ότι μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο στα τρία φλέγοντα ζητήματα της συγκυρίας, χρειάζονται προσεκτικές εκτιμήσεις και προσεκτικότερες κινήσεις.

Τα αποτελέσματα εννεαμήνου των εισηγμένων εταιρειών ήταν τελικά σαφώς καλύτερα των αναμενομένων, ακόμη κι αν απομονώσουμε τα κονδύλια έκτακτης φύσεως που ενίσχυσαν τις κερδοφορίες. Όπως όλα δείχνουν, το 2021 θα κλείσει με αρκετές μετοχές να διαπραγματεύονται με δείκτη P/E που θα είναι μονοψήφιος ή ελαφρά διψήφιος, παρότι αυτός θα βασίζεται μόνο στις λειτουργικές επιδόσεις των εταιρειών.

Αν παράλληλα συνεκτιμήσουμε και την πολύ ικανοποιητική μέση μερισματική απόδοση που αναμένεται για το 2022, τότε εύκολα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι, παρά την όποια άνοδο των τιμών των μετοχών κατά τα τελευταία χρόνια, τα ελληνικά χαρτιά όχι μόνο δεν παραπέμπουν σε φούσκα, αλλά αντίθετα, δείχνουν υποτιμημένα. Κι αυτό όταν από το 2022 αναμένεται να ξεκινήσουν οι εισροές κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και η Ελλάδα να ενταχθεί σε επενδυτική βαθμίδα (όπως εκτιμά σχετικά η JP Morgan).

Απέναντι σ’ αυτή την πολύ αισιόδοξη εικόνα, η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά καλείται να αντιμετωπίσει δύο κινδύνους απροσδιόριστης έντασης και διάρκειας. Κανείς σήμερα δεν μπορεί να διαβεβαιώσει πότε θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται το ενεργειακό κόστος και οι τιμές των εμπορευμάτων ή ακόμη το πότε θα υποχωρήσουν οι πληθωριστικές πιέσεις (μάλιστα, ο πρόεδρος της Fed τόνισε πρόσφατα πως ο κίνδυνος παραμονής του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα έχει αυξηθεί και πιθανόν να επιταχυνθεί η διαδικασία αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων). Κανείς επίσης δεν είναι σε θέση σήμερα να προβλέψει τις εξελίξεις σχετικά με τη μετάλλαξη «Όμικρον» του κορωνοϊού, καθώς και το ποιες επιπτώσεις θα μπορούσε αυτή να επιφέρει στην ελληνική και την παγκόσμια οικονομία.

«Πώς να προβλέψει κάποιος την πορεία του 2022 όταν αυτά τα δύο προαναφερόμενα προβλήματα δεν ξέρουμε ποια έκταση θα πάρουν και πόσο θα διαρκέσουν;», αναρωτιέται γνωστός χρηματιστηριακός αναλυτής, συμπληρώνοντας: «Αν, όπως λέγεται, οι τιμές της ενέργειας ξεκινήσουν να πέφτουν πριν λήξει το πρώτο μισό της επόμενης χρονιάς, τότε το πρόβλημα αντιμετωπίζεται εύκολα. H ελληνική και η παγκόσμια οικονομία θα συνεχίσουν την ανοδική πορεία που είχαν το 2021, οι εταιρικές επιδόσεις θα βελτιωθούν περαιτέρω και οι τιμές των περισσότερων μετοχών στο Χ.Α. θα αυξηθούν, με δεδομένους τους ελκυστικούς δείκτες με τους οποίους διαπραγματεύονται. Αν όχι, όμως; Δεν είναι τυχαίο ότι η Bank of America προβλέπει πτώση πάνω από 10% για τις ευρωπαϊκές μετοχές μέσα στο 2022, με αυξημένες αποδόσεις στην αγορά ομολόγων. Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι αναλυτές θα πρέπει να εξετάσουν την περίπτωση κάθε εταιρείας ξεχωριστά. Στη χειρότερη θέση βρίσκονται αυτές στις οποίες το ενεργειακό κόστος αποτελεί μεγάλο ποσοστό των συνολικών λειτουργικών τους δαπανών».

Τα εμπόδια

Το μέγεθος του προβλήματος ελάχιστα έγινε ορατό στα εταιρικά αποτελέσματα του εννεαμήνου, αλλά αντίθετα αναμένεται να ενταθεί το πρώτο εξάμηνο του 2022, καθώς:

• Πολλές εταιρείες που είχαν αποθέματα χαμηλού κόστους είδαν την κερδοφορία τους να εκτοξεύεται κατά το πρώτο φετινό εξάμηνο, ωστόσο τα φθηνά αποθέματα τελείωσαν και τώρα κινδυνεύουν να δουν είτε κάποιους πελάτες τους να αναβάλουν τις αγορές τους είτε την τιμή των εμπορευμάτων να πέφτει σημαντικά με αποτέλεσμα τα περιθώρια κέρδους τους να υποχωρήσουν περαιτέρω.
• Η μεγάλη αύξηση του κόστους ενέργειας έλαβε χώρα κατά το τρίμηνο Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου, άρα πολύ λίγο πρόλαβε να επηρεάσει τα αποτελέσματα εννεαμήνου.
• Η άνοδος του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή διογκώνεται μήνα με το μήνα και επηρεάζει τόσο το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, όσο και την καταναλωτική ψυχολογία. Ειδικότερα, η Eurostat προβλέπει πληθωρισμό στο 4,3% για την Ελλάδα το Νοέμβριο (2,8% τον Οκτώβριο), ενώ η ανοδική τάση του πληθωρισμού λαμβάνει ευρωπαϊκή διάσταση (πρόβλεψη για 4,9% το Νοέμβριο, από 4,1% τον Οκτώβριο).

Επίσης, ποιος μπορεί να αποκλείσει -με την αβεβαιότητα της μετάλλαξης «Όμικρον»- την έλευση νέων σκληρών περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ικανά να πλήξουν την ελληνική και την ευρωπαϊκή οικονομία;

Οι άμυνες

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν παράγοντες της αγοράς που δίχως να κρύβουν τις δυσκολίες και τις αβεβαιότητες της τρέχουσας περιόδου, μιλούν και για την ύπαρξη αμυντικών όπλων, ικανών να αμβλύνουν σημαντικά τις όποιες αρνητικές εξελίξεις, όπως για παράδειγμα είναι οι κατά πολύ αυξημένες καταθέσεις (και αποταμιεύσεις, γενικότερα) των νοικοκυριών κατά την περίοδο της πανδημίας και η υψηλή ρευστότητα που αναζητά επενδυτικούς προορισμούς ανά τον κόσμο. «Ειδικότερα για την Ελλάδα, οι αυξημένες καταθέσεις και η καλή τουριστική περίοδος που προηγήθηκε έχουν δημιουργήσει λίπος που μπορεί να απορροφήσει ένα τουλάχιστον κομμάτι των ενδεχόμενων συνολικών κραδασμών».

Τι βλέπουν οι εισηγμένες

Πώς όμως αντιμετωπίζει η αγορά την τρέχουσα συγκυρία; Αν και εκφράζεται αβεβαιότητα, επί του παρόντος οι επιπτώσεις δείχνουν να είναι -σε γενικές γραμμές- είτε μικρές, είτε ελεγχόμενες.

• «Μέχρι σήμερα η ζήτηση στο εξωτερικό παραμένει ισχυρή και πουλάμε σε καλές τιμές, καθώς καταφέρνουμε να μετακυλίουμε τις αυξήσεις του ενεργειακού κόστους στους πελάτες μας. Τώρα, το αν η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να αλλάξει λόγω της μετάλλαξης “Όμικρον”, ή λόγω των ζητημάτων στην ενέργεια και την εφοδιαστική αλυσίδα, αυτό θα είχε μάλλον προσωρινό χαρακτήρα», δηλώνουν κύκλοι προσκείμενοι στην ElvalHalcor, ενός ομίλου με μεγάλους πελάτες από όλο τον κόσμο.

• Αντιμετωπίζουμε ήδη ελλείψεις προϊόντων από συγκεκριμένους προμηθευτές μας και το φαινόμενο αυτό αναμένεται να επεκταθεί και με τα προϊόντα άλλων οίκων μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2022 υποστηρίζουν στην Quest Holdings, οι πωλήσεις όμως του οποίου στο κομμάτι των τεχνολογικών προϊόντων συνεχίζουν να ανεβαίνουν με υψηλούς ρυθμούς καθ’ όλη τη διάρκεια της φετινής χρονιάς.

• Στον κατασκευαστικό κλάδο, σύμφωνα με τη διοίκηση της Avax, «η αυξημένη δραστηριότητα του εννεαμήνου του 2021, όμως, συνοδεύτηκε από υψηλότερα τιμολόγια προμήθειας και μεταφοράς δομικών υλικών, αυξημένες δαπάνες ενέργειας αλλά και ζημιογόνα λειτουργία του κλάδου ενέργειας, φαινόμενο το οποίο εντάθηκε στο γ’ τρίμηνο του έτους».

• Τα Πλαστικά Κρήτης εμφάνισαν άνοδο πωλήσεων και κερδών στο εννεάμηνο, ωστόσο αναμένεται να δουν το περιθώριο κέρδους τους να συρρικνώνεται στο τελευταίο τέταρτο της χρονιάς λόγω της ανόδου των τιμών των πρώτων υλών και του ενεργειακού κόστους.

• Μένουμε στον κλάδο των πλαστικών και πάμε στη Flexopack που περνά με καθυστέρηση τις αυξήσεις κόστους στους πελάτες της, με αποτέλεσμα τη μειωμένη φετινή κερδοφορία.

• Στο κλάδο εμπορίας ειδών σιδήρου-χάλυβα (εισηγμένες Έλαστρον, ΣΙΔΜΑ, Αφοί Κορδέλλου) τα πανύψηλα περιθώρια κέρδους του πρώτου εξαμήνου έχουν μειωθεί, όπως επίσης οι αυξημένες τιμές έχουν αρχίσει να επηρεάζουν και τη ζήτηση. «Θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι επιπτώσεις θα είναι προσωρινές, καθώς άλλωστε η τιμή του χάλυβα έχει υποχωρήσει από τα φετινά του υψηλά. Άλλωστε, υπάρχουν πολλά επενδυτικά έργα που προβλέπεται να ξεκινήσουν μέσα στο 2022. Θα αναβληθούν τέτοιας σημασίας projects επειδή ανέβηκε η τιμή του χάλυβα;», δηλώνει παράγοντας του κλάδου.

• Η Ικτίνος Μάρμαρα εστιάζει στα ζητήματα που έχουν προκύψει από την έξαρση της πανδημίας και ειδικότερα στα προβλήματα που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ακόμη και τώρα η αγορά της Κίνας (σ’ αυτήν κατευθύνεται πάνω από το 50% των πωλήσεών της). Όσον αφορά στις επιπτώσεις από την ενεργειακή κρίση, η εισηγμένη εκτιμά πως «η επίδραση από τις μεγάλες αυξήσεις που παρατηρούνται έχει επηρεάσει ανοδικά το κόστος παραγωγής και αναμένεται να αυξήσει το συνολικό λειτουργικό κόστος κατά 7-8%». Επίσης, η Ικτίνος Μάρμαρα αναφέρεται στο πρόβλημα του αυξημένου μεταφορικού κόστους, που δεν επηρεάζει άμεσα το κόστος της εταιρίας, δεδομένου ότι ο ναύλος επιβαρύνει τον πελάτη, ωστόσο έχει αντίκτυπο στις πωλήσεις της, καθώς αυξάνεται το συνολικό κόστος κτήσης για τον πελάτη.

• Στον κλάδο της νηματουργίας που βίωσε ικανοποιητικά περιθώρια κέρδους κατά το πρώτο φετινό εννεάμηνο, η διοίκηση της Επίλεκτος σημειώνει πως «η αύξηση του κόστους ενέργειας επηρεάζει άμεσα το κόστος παραγωγής των προϊόντων του κλάδου. Η επίπτωση δεν μπορεί να προσδιορισθεί καθότι το μέγεθος της θα εξαρτηθεί από την διαμόρφωση των τιμών των τελικών προϊόντων. Επίσης θα εξαρτηθεί και από τις μελλοντικές εξελίξεις και τα μέτρα που τυχόν θα ληφθούν από την πλευρά της Πολιτείας».

• Από την πλευρά της η Βογιατζόγλου Systems αναφέρεται στα προβλήματα και αρνητικά επακόλουθα από τα όσα συμβαίνουν στους κλάδους των μεταφορών και του εφοδιασμού (ελλείψεις σε βασικές κατηγορίες πρώτων υλών, αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών, αυξήσεις στα μεταφορικά κόστη), για την αντιμετώπιση των οποίων προσαρμόζεται ανάλογα η εμπορική πολιτική του ομίλου. «Σε κάθε, όμως, περίπτωση το μέγεθος της επίπτωσης της ενεργειακής κρίσης, συνεπεία των ως άνω παραμέτρων δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ασφάλεια τη δεδομένη χρονική στιγμή», καταλήγει η εισηγμένη.