D. Landry: Επενδυτής με σύστημα... “Υποχωρήσεων”
Πώς εκμεταλλεύεται τις διορθώσεις των δεικτών. Η ανάλυση τριών αγαπημένων μοτίβων. Γιατί δεν υπάρχει.... ιερό δισκοπότηρο για τις συναλλαγές.
Είναι συγγραφέας των βιβλίων «Dave Landry on Swing Trading» (2000), «Dave Landry’s 10 Best Swing Trading Patterns Strategies» (2003), και «The Layman’s Guide to Trading Stocks» (2010).
Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί στα κορεατικά, ρωσικά, ιταλικά, γαλλικά, ιαπωνικά, και κινέζικα. Ο Dave Landry έχει κάνει διάφορες τηλεοπτικές εμφανίσεις, έχει γράψει άρθρα για διάφορα έντυπα συμπεριλαμβανομένων των TRADERS΄, Technical Analysis of Stocks & Commodities, Active Trader και Traders Journal Singapore. Επιπλέον, δημοσιεύει καθημερινά σχόλια στο διαδίκτυο σχετικά με τις τεχνικές εκτελέσεις συναλλαγών από το 1997, και έχει μιλήσει σε σχετικές διασκέψεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Ο Dave κατέχει πτυχίο πληροφορικής και MBA.
Υπήρξε εγγραμμένος Σύμβουλος Συναλλαγών Εμπορευμάτων (Commodity Trading Advisor - CTA) από το 1995 έως το 2009 και μέχρι σήμερα είναι μέλος της Αμερικανικής Ένωσης Επαγγελματιών Τεχνικών Αναλυτών (American Association of Professional Technical Analysts). Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Dave Landry στη διεύθυνση [email protected].
TRADERS΄: Παρακαλώ, πέστε μας λίγα λόγια για το πώς δημιουργήθηκε το ενδιαφέρον σας για τις συναλλαγές.
Landry: Πιστεύω ότι ένιωθα πάντα γοητευμένος με τις αγορές και τις συναλλαγές. Όταν ήμουν μικρός συνέλεγα νομίσματα. Με θυμάμαι στο προαύλιο του σχολείου να πουλάω στα άλλα παιδιά δεκάρες και πενηντάλεπτα του 1964 και παλαιότερα, σε πολλαπλάσια επίπεδα αποτην αρχική τους αξία. Τα παιδιά, ή μάλλον οι γονείς τους, με κατάλαβαν κάποια στιγμή και συνειδητοποίησαν ότι τα νομίσματα ήταν από ασήμι. Με θυμάμαι να δείχνω στη μητέρα μου ότι η συλλογή των νομισμάτων μου άξιζε γύρω στα $10.000 βάσει μιας αγγελίας στην εφημερίδα για έναν πλανόδιο πωλητή που προσφερόταν να αγοράσει ασήμι. Ονειρευόμουνα πόσο θα άξιζε το ασήμι μου στο μέλλον. Αυτό συνέβη όταν οι αδελφοί Hunt προσπαθούσαν να στριμώξουν την αγορά για το ασήμι. Ήταν ένα μεγάλο μάθημα όσον αφορά τις φούσκες. Ήμουν επίσης κολλημένος και με το χρυσό. Με κάποιον τρόπο, κατόρθωσα να βάλω τον πατέρα μου στον τηλεφωνικό κατάλογο όλων των μπρόκερ. Αν και δεν ήταν πολύ ευχαριστημένος με αυτό, εκτίμησε το ενδιαφέρον μου για τις αγορές.
Ποτέ δεν έχασα τον ενθουσιασμό μου για τις αγορές αλλά κάπως παρέκλινα στα χρόνια του κολλεγίου και στην αρχή της σταδιοδρομίας μου. Προς το τέλος της δεκαετίας του ‘80, άρχισα να επενδύω σε αμοιβαία κεφάλαια. Σχεδίαζα και τοποθετούσα τα διαγράμματα σε ένα δωμάτιο του διαμερίσματός μου που περίσσευε. Τελικά βαρέθηκα με την ακινησία τους και αποφάσισα να αρχίσω να συναλλάσσομαι μετοχές. Πούλησα μια παλιά βάρκα σε αχρηστία για $1000. Αγόρασα 100 μερίδια της πρώτης μου μετοχής και την είδα με αγωνία να βυθίζεται κατά $1.50 την πρώτη εβδομάδα που μου ανήκε. Αν και δε χρειαζόμουν τα λεφτά για να ζήσω, αισθάνθηκα σα να με είχαν γδύσει. Αυτό ήταν το πρώτο μου μάθημα για το συγχρονισμό της αγοράς, τη διαχείριση χρημάτων και την ψυχολογία των συναλλαγών. Τελικά η μετοχή ξεκίνησε ένα ράλι. Πούλησα τα μερίδια και τοποθέτησα τα χρήματα σε μια θέση δικαιωμάτων προαίρεσης. Ευτυχώς, αυτό απέδωσε. Σύντομα, συναλλασσόμουν μετοχές και δικαιώματα προαίρεσης.
TRADERS΄: Ποιο είναι το επαγγελματικό και εκπαιδευτικό υπόβαθρό σας;
Landry: Κατέχω πτυχίο στην πληροφορική και ένα MBA. Το MBA είναι λίγο πολύ άνευ αξίας για τις εκτελέσεις συναλλαγών αλλά δείχνει όμορφο στον τοίχο. Όταν αποφάσισα να γίνω επενδυτής πλήρους απασχόλησης, υπέθεσα ότι το πτυχίο της πληροφορικής θα έπιανε πραγματικά τόπο. Πίστευα ότι το μόνο που θα έπρεπε να κάνω θα ήταν να προγραμματίσω ένα μηχανικό σύστημα και μετά να κάθομαι και να βγάζω χρήματα. Πέρασαν χρόνια ψάχνοντας για το «ιερό δισκοπότηρο». Τελικά, συνειδητοποίησα ότι δεν υπάρχει.
TRADERS΄: Άρα, δεν υπάρχει ιερό δισκοπότηρο;
Landry: Σε μερικές από τις ομιλίες μου μιλάω για κάποιο «ταξίδι του επενδυτή» όπου ο αρχάριος επενδυτής ξεκινάει με ένα κενό διάγραμμα και μετά αρχίζει να προσθέτει δείκτες. Στο τέλος, δεν μπορείς πλέον να δεις την τιμή. Ο αληθινός διαφωτισμός έρχεται όταν συνειδητοποιούν ότι δεν υπάρχουν τέλειοι δείκτες. Αρχίζουν να απομακρύνουν τους δείκτες και καταλήγουν εκεί όπου ξεκίνησαν, σε ένα κενό διάγραμμα. Πιστεύω ότι, ως επενδυτές, όλοι μας πρέπει να περάσουμε από αυτό το στάδιο. Κατ’ επανάληψη, βλέπω αρχαρίους να τα πηγαίνουν πραγματικά καλά με την απλή προσέγγισή μου. Ωστόσο, μόλις συναντήσουν τη ζηλευτή περίοδο αρνητικών αποδόσεων, αρχίζουν το κυνήγι των μαγισσών. Εκείνοι που εμμένουν, συνήθως καταλήγουν στο σημείο από το οποίο ξεκίνησαν.
TRADERS΄: Με κάτι απλό;
Landry: Ναι. Οι αγαπημένοι μου πελάτες είναι εκείνοι που μένουν μαζί μου για λίγο και στη συνέχεια επιλέγουν το κυνήγι μαγισσών μόλις η αγορά γίνει λίγο ταραχώδης. Έπειτα από χρόνια επιστρέφουν, γνωρίζοντας ότι το απλό είναι και το καλύτερο και ότι δεν υπάρχουν μαγικά συστήματα.
TRADERS΄: Ποια είναι η μεγαλύτερη παρανόηση που έχουν οι αρχάριοι για τους επαγγελματίες επενδυτές;
Landry: Οι αρχάριοι πιστεύουν ότι ξέρουμε κάτι που δεν γνωρίζει κανείς άλλος. Πιστεύουν ότι έχουμε κάποιο μυστικό και ότι εάν δουλέψουν αρκετά σκληρά θα μπορέσουν να μάθουν ποιο είναι αυτό. Η αλήθεια είναι ότι κανένας δεν ξέρει προς τα πού ακριβώς κατευθύνεται μια αγορά. Εγώ δηλώνω πάντα ότι «όλες οι προβλέψεις είναι για το μέλλον. Και, από τώρα έως τότε, πολλά μπορούν να συμβούν». Μπορεί «κάτι» να σε βγάλει από αυτό που έμοιαζε με εξαιρετική ευκαιρία συναλλαγής. Στις προσωπικές συναλλαγές και αναλύσεις μου χρησιμοποιώ τις ίδιες ακριβώς τεχνικές για τις οποίες γράφω. Ξέρω ότι για κάθε μεμονωμένη συναλλαγή μπορεί να κάνω λάθος αλλά, μακροπρόθεσμα, θα εκμεταλλευτώ κάποιες ωραίες τάσεις. Το μυστικό είναι ότι δεν υπάρχει κανένα μυστικό.
TRADERS΄: Συναλλάσσεστε σε διάφορες αγορές αλλά εστιάζετε κυρίως στις μετοχές. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Landry: Οι αγορές που είναι πολύ αναλυμένες και όπου συναλλάσσεται πολύς κόσμος τείνουν να είναι αποδοτικές. Πηγαίνουν από δω κι από κει. Και όταν παρουσιάζουν τάση, δεν κάνουν πολύ μεγάλες μετακινήσεις, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Όλοι τείνουν να συμφωνούν στην τιμή και οι επενδυτές έχουν την τάση να ακυρώνει ο ένας τον άλλον.
Μια ανεπαρκής αγορά είναι εκείνη όπου δεν διατιμώνται τα πάντα. Έχει μια πιθανότητα να κάνει μια μεγάλη μετακίνηση καθώς στην αγορά ρέουν νέες πληροφορίες και όλο και περισσότεροι επενδυτές ανακαλύπτουν τη μετοχή. Είναι πολύ πιο σκληρό να πιάσεις τάσεις σε κάτι σαν τους S&P E-mini όπου όλοι, μαζί και τα αδέλφια τους, προσπαθούν να εκτελέσουν συναλλαγή. Μου είναι πολύ προτιμότερο να ψάξω δεκάδες μετοχές για να βρω εκείνη που αργότερα θα αποδειχθεί κερδοφόρα. Αφήνω τους άλλους να παλεύουν στις αγορές με την πληθώρα των συναλλαγών. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί κανείς να συλλάβει μια σπουδαία τάση σε άλλες αγορές. Απλά, δεν είναι τόσο εύκολο. Πρέπει να είστε εκλεκτικοί. Μου αρέσει να συναλλάσσομαι μοτίβα αναδυόμενων τάσεων, όπως First Thrust και Bowtie σε Forex εκτός σημαντικών υψηλών και χαμηλών. Πάρτε ως παράδειγμα την κορυφή στο ζεύγος EUR/USD κατά το 2008, η αγορά ξεπούλησε πολύ έξω από ένα Bowtie. Ωστόσο, είναι προφανές ότι ιδιαίτερα σημαντικά υψηλά και χαμηλά δεν εμφανίζονται και τόσο συχνά.
TRADERS΄: Σχετικά με τα ETF (Exchange Traded Funds);
Landry: Τα ETF έχουν την τάση να είναι αποδοτικότερα επειδή αντιπροσωπεύουν μια ομάδα μετοχών. Δεν πρόκειται να μπεις σε ένα ETF και να πετύχεις τεράστιο κέρδος. Εγώ περιστασιακά συναλλάσσομαι ETF με βάση εμπορεύματα, ομόλογα ή άλλα εργαλεία. Δεν πρόκειται να πλουτίσεις από αυτά, αλλά μπορούν να βοηθήσουν στη συμπλήρωση ή την εξομάλυνση του χαρτοφυλακίου σας, ιδιαίτερα σε όχι και τόσο ιδανικές συνθήκες χρηματιστηρίου. Ένας άλλος τρόπος με τον οποίον τα χρησιμοποιώ είναι για να αποκτήσω έκθεση σε μια αναπτυσσόμενη τάση. Υποθέστε ότι η αγορά ή ένας τομέας αρχίζει να αλλάζει τάση. Χρησιμοποιώ ETF για να αποκτήσω έκθεση σε αυτήν τη μετακίνηση ενώ ψάχνω για ευκαιρίες.
TRADERS΄: Ας μιλήσουμε για μεθοδολογίες. Δεν είστε μεγάλος οπαδός των μηχανικών συστημάτων. Γιατί αυτό;
Landry: Δεδομένου ότι έχω ένα πτυχίο στην πληροφορική, σκέφτηκα να το αξιοποιήσω. Ξόδευα ατελείωτες ώρες ερευνώντας τα μηχανικά συστήματα. Ξυπνούσα νωρίς και ξενυχτούσα προγραμματίζοντας συστήματα. Έβρισκα κάτι σπουδαίο και έπειτα αντιμετώπιζα την πραγματικότητα καθώς δεν απέδιδε και τόσο καλά στις πραγματικές αγορές. Όλα τα συστήματα είναι βασισμένα σε προηγούμενα δεδομένα. Στις αγορές τα πράγματα αλλάζουν συνεχώς. Εάν πράγματι διέθετε κανείς ένα σύστημα που θα κέρδιζε με σταθερή συχνότητα στις πραγματικές αγορές, πολύ σύντομα θα γινόταν κυρίαρχος του κόσμου μέσω των συναλλαγών. Κοιτάξτε τη βιομηχανία αξίας τρις δολαρίων των καζίνο. Έχουν ένα πολύ μικρό πλεονέκτημα αλλά είναι σταθερό και ξέρουν τι κέρδος θα βγάλουν για κάθε δολάριο που παίζεται. Όλοι μας διαθέτουμε νου που πρέπει να τον χρησιμοποιούμε για να εφαρμόζουμε στις συναλλαγές μας λίγη διακριτή αντιμετώπιση και κοινή λογική.
TRADERS΄: Πώς προσεγγίζετε την αγορά; Ποια είναι η βασική στρατηγική σας;
Landry: Οι υποχωρήσεις!
TRADERS΄: Πείτε μας περισσότερα για τις συναλλαγές υποχωρήσεων.
Landry: Πρέπει να βρεις μια αγορά με καλή τάση που να έχει υποχωρήσει (διόρθωση) από αυτήν την τάση. Έπειτα φροντίζεις να εισέλθεις μόνο εάν η τάση παρουσιάζει σημάδια ανάκαμψης. Χρησιμοποιείς ένα stop για την περίπτωση που κάνεις λάθος. Εάν έχεις δίκιο, κάνεις μερική κατοχύρωση κερδών και θέτεις trailing stop ψηλότερα για το υπόλοιπο της θέσης με την ελπίδα να μετατραπεί σε πιο μακροπρόθεσμη κερδοφόρα τάση.
TRADERS΄: Το κάνετε να ακούγεται εύκολο! Πώς καθορίζετε το γεγονός ότι μια αγορά βρίσκεται σε τάση;
Landry: Λοιπόν, οι εκτελέσεις συναλλαγών δεν είναι καθόλου εύκολες, αλλά ούτε και τόσο πολύπλοκες όσο ακούγεται. Λέω στον κόσμο να σχεδιάζει ένα μεγάλο βέλος πάνω στα διαγράμματα. Εάν το βέλος δείχνει προς τα επάνω, πρέπει να αγοράζουν σε υποχωρήσεις. Εάν το βέλος δείχνει προς τα κάτω πρέπει να πουλάνε σε υποχωρήσεις. Εάν δείχνει πλάγια δεν πρέπει να κάνουν τίποτα. Προφανώς, υπάρχουν περισσότερες λεπτομέρειες αλλά, εν συντομία, αυτό είναι όλο! Παρόλο που επισημαίνω τα προφανή, δέχομαι συνεχώς ερωτήσεις για μετοχές που είναι σαφές ότι δεν παρουσιάζουν τάση. Το διάγραμμα μοιάζει περισσότερο με καρδιογράφημα από ότι με διάγραμμα μετοχών.
TRADERS΄: Πώς εντοπίζετε ευκαιρίες εκτέλεσης συναλλαγών;
Landry: Εξετάζω διαγράμματα, πολλά διαγράμματα. Μπορεί να βλέπω ακόμη και 2000 ή 3000 διαγράμματα ψάχνοντας καθημερινά για ευκαιρίες.
TRADERS΄: Αυτός ο αριθμός είναι πολύ μεγάλος.
Landry: Υποθέστε ότι είστε μουσικός που θέλει να γίνει καλύτερος. Τι θα μπορούσατε να κάνετε για αυτό;
TRADERS΄: Εξάσκηση παίζοντας το όργανο;
Landry: Ακριβώς! Άρα, εάν είστε τεχνικός και θέλετε να γίνετε καλύτερος, πρέπει να αφιερώσετε πολύ χρόνο στην εξέταση διαγραμμάτων.
TRADERS΄: Εάν εξετάζετε τόσα πολλά διαγράμματα, πώς επιλέγετε τα λίγα που παρουσιάζουν δυναμική;
Landry: Ψάχνεις για μια προφανή τάση ή μια προφανή μετάβαση τάσης που φαίνεται έτοιμη να επαναλάβει την τάση ή την αναδυόμενη τάση. Πρέπει να σιγουρευτείς ότι η μετοχή έχει χώρο για να εκδηλώσει τάση, με άλλα λόγια, δεν υπάρχει κοντινή αντίσταση που θα πρέπει να διαπεράσει. Διαπιστώνω ότι οι καλύτερες μετοχές ξεπροβάλουν μπροστά μου. Επίσης, εάν εξετάζω 3000 μετοχές και βρίσκω λίγες που δείχνουν σημαντικές, ίσως θα ήταν καλύτερα να μην εκτελέσω συναλλαγή. Αντιθέτως, εάν έχω δεκάδες στησίματα και δυσκολεύομαι να διαλέξω μεταξύ τους γιατί μου αρέσουν όλα, ξέρω ότι οι συνθήκες είναι καλές. Το να μαθαίνεις να «ακούς» αυτά που σου λέει η βάση των δεδομένων σου είναι καθοριστικό.
TRADERS΄: Κάποια συμβουλή σχετικά με την εξέταση όλων αυτών των διαγραμμάτων;
Landry: Ναι. Προσέξτε ποιες μετοχές έκαναν πρόσφατα μεγάλες μετακινήσεις. Ελέγξτε εάν η μετακίνηση προήλθε από ένα προφανές μοτίβο. Μετά από λίγο, θα δείτε επαναλαμβανόμενα μοτίβα και θα αρχίσετε να τα βλέπετε πρόωρα. Και πάλι , χρειάζεται εξάσκηση. Οι περισσότεροι δεν είναι πρόθυμοι να αφιερώσουν τον απαραίτητο χρόνο. Σε εμένα, ωστόσο, μοιάζει με κυνήγι θησαυρού.
TRADERS΄: Είστε γνωστός ως επενδυτής swing αλλά σε μια από τις ομιλίες σας αναλύσατε μια συναλλαγή που παρέμεινε ανοικτή για αρκετά χρόνια. Έχετε γίνει πιο μακροπρόθεσμος επενδυτής;
Landry: Εντάξει, οι βραχυπρόθεσμες προβλέψεις έχουν ορισμένο βαθμό ακρίβειας. Όπως έγραψα στο βιβλίο «The Layman’s Guide To Trading Stocks», οι συναλλαγές είναι σαν τις προβλέψεις του καιρού. Εάν ο καιρός είναι νεφελώδης με αστραπές, οι πιθανότητες βροχής είναι υψηλές. Ωστόσο, δεν μπορείς να ξέρεις εάν θα βρέχει την ίδια ώρα την επόμενη εβδομάδα, τον επόμενο μήνα ή χρόνο. Έτσι, εάν δω μια μετοχή με μια ισχυρή τάση που έχει υποχωρήσει, ξέρω ότι έχει καλές πιθανότητες να ανακτήσει την ανοδική τάση λόγω υπερπώλησης, σε σύντομο διάστημα. Δεν ξέρω εάν μακροπρόθεσμα θα συνεχίσει την ανοδική πορεία της. Επομένως, φροντίζω να εξασφαλίσω ένα καλό κέρδος swing και έπειτα θέτω υψηλότερα ένα trailing stop πιο χαλαρά ελπίζοντας σε μακροπρόθεσμα κέρδη. Αφήνω την αγορά να λάβει αυτήν την απόφαση για μένα. Ελπίζω ότι αυτή η θέση θα είναι ανοικτή για πολλά ακόμη χρόνια. Πάντα ήμουν πρόθυμος να διατηρώ θέσεις εφόσον οι μετακινήσεις τους με ευνοούσαν. Αλλά πράγματι, υποθέτω ότι έχω γίνει λίγο περισσότερο μακροπρόθεσμος με το να επιλέγω μετοχές που πιστεύω ότι έχουν τόσο βραχυπρόθεσμη όσο και μακροπρόθεσμη δυναμική και χρησιμοποιώ κάπως ευρύτερα stop για να βγαίνω από τις αόριστες τάσεις.
TRADERS΄: Τι εννοείτε όταν λέτε ότι θέτετε trailing stop «πιο χαλαρά»;
Landry: Σε μια συναλλαγή swing, τα stop είναι σχετικά περιοριστικά. Τα θέτεις χαλαρά για να βγεις από μια πιο βραχυπρόθεσμη μετακίνηση αλλά όχι και τόσο χαλαρά για να βγεις από μια πιο μακροπρόθεσμη μετακίνηση. Επομένως, καθώς η θέση μετακινείται προς όφελός σου, επιτρέπεις στο stop να διευρυνθεί σταδιακά, συχνά δίχως να κάνεις τίποτα. Ας πούμε ότι η μετοχή κάνει ράλι 50 σεντ. Η μετάβαση από μια βραχυπρόθεσμη συναλλαγή swing σε μια πιο μακροπρόθεσμη συναλλαγή θέσης είναι καθοριστική. Τα πραγματικά χρήματα βρίσκονται στις πιο μακροπρόθεσμες συναλλαγές.
TRADERS΄: Άρα είστε και βραχυπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος επενδυτής;
Landry: Ναι. Οι πιο βραχυπρόθεσμες συναλλαγές δεν αφήνουν πολλά αλλά το ρίσκο είναι περιορισμένο. Οι πιο μακροπρόθεσμες συναλλαγές έχουν πολύ υψηλό ρίσκο αλλά εκεί βρίσκονται τα χρήματα. Όλοι θέλουμε να διαβάζουμε για τους διάσημους μακροπρόθεσμους επενδυτές αλλά αυτό που δεν αναφέρεται είναι ότι πολλοί από αυτούς στο τέλος χρεοκοπούν. Κατοχυρώνοντας βραχυπρόθεσμα κέρδη και επιτρέποντας στη συνέχεια τη χαλάρωση των stop μου, μετριάζω τα μεγέθη απωλειών αλλά εξακολουθώ να συμμετάσχω σε κάτι που μπορεί να εξελιχθεί σε μια πολύ μακροπρόθεσμη τάση. Για εμένα, αυτή η υβριδική προσέγγιση λειτουργεί αρκετά καλά.
TRADERS΄: Ποια είναι η μέση περίοδος διατήρησής σας;
Landry: Ιδανικά, τουλάχιστον δέκα χρόνια! Στην πραγματικότητα, η διαχείριση χρημάτων και θέσης με βγάζουν έξω πολύ πιο σύντομα. Δεν είμαι βέβαιος ότι η στατιστική παίζει ρόλο στη μεθοδολογία μου. Δεν με πειράζει να βγω εκτός μέσα σε μερικές ημέρες γνωρίζοντας ότι τελικά θα πετύχω κάποιες κερδοφόρες μετοχές και θα συμμετέχω στην τάση για εβδομάδες, μήνες και, ελπίζω, χρόνια.
TRADERS΄: Υπαινιχτήκατε την ψυχολογία των συναλλαγών στην πρώτη συναλλαγή μετοχών σας. Ας μιλήσουμε για την ψυχολογική πτυχή των συναλλαγών. Τι συμβουλή θα δίνατε σε κάποιον που κάνει πολλά λάθη ψυχολογίας;
Landry: Η ψυχολογία των συναλλαγών είναι καθοριστική. Μπορεί να διαχωριστεί στη διαχείριση χρημάτων, τη μεθοδολογία και το μυαλό. Η διαχείριση χρημάτων θα θεραπεύσει ένα πλήθος αμαρτιών. Εάν το μέγεθος των συναλλαγών είναι αμελητέο, τα συναισθήματα θα είναι μετρημένα. Ωστόσο, εάν αναλαμβάνεις μεγάλα ρίσκα, τα λάθη ψυχολογίας είναι αναπόφευκτα. Θα κλείσεις μια θέση στο πρώτο σημάδι απώλειας επειδή δεν θέλεις να μεγαλώσει και στη συνέχεια θα δεις τη συναλλαγή να απογειώνεται χωρίς να συμμετάσχεις. Ή ακόμα χειρότερα, διατηρείς μια θέση με απώλειες επειδή έχεις παγώσει λόγω του μεγέθους του κεφαλαίου που χάθηκε. Και πάλι, εάν το μέγεθος της συναλλαγής είναι αμελητέο, μπορείς να ανταπεξέλθεις. Κάθε συναλλαγή μπορεί να ειδωθεί ως μια εκ των πολλών που πρόκειται να εκτελέσεις κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας σου. Εάν είναι επιτυχής, όλα καλά. Εάν όχι, δεν πειράζει, είσαι ακόμα μέσα στο παιχνίδι. Θα ακολουθήσουν άλλες.
Η μεθοδολογία είναι άλλη μια σημαντική πτυχή. Όλα τα ύφη εκτέλεσης συναλλαγών έχουν τις αποχρώσεις τους, τις οποίες πρέπει να μάθεις. Με το δικό μου ύφος, αυτό μπορεί να αντιστραφεί. Η πλειονότητα των κερδών μπορεί να προέλθει από τη μειονότητα των θέσεων. Συχνά, έχω πελάτες που εκτελούν αρκετές συναλλαγές με απώλειες, τις οποίες τους σύστησα, αλλά χάνουν τη μια ή τις δυο ιδιαίτερα κερδοφόρες συναλλαγές που θα τους απέφεραν συνολικό κέρδος. Επίσης, τα πολλά χρήματα έρχονται συχνά σε μικρά χρονικά διαστήματα, τα οποία ακολουθούνται συνήθως από μια μακρά νεκρή περίοδο. Οι άνθρωποι χάνουν την καλή ευκαιρία και στη συνέχεια τα παρατάνε λόγω των κακών. Επ’ ευκαιρία, αυτό συμβαίνει με όλες τις μεθοδολογίες. Θα υπάρξουν καλές και κακές στιγμές. Οι περισσότεροι τα παρατάνε στις χειρότερες στιγμές. Ή, ακόμα χειρότερα, αφήνουν τις καλές στιγμές να επηρεάσουν τη σκέψη τους με αποτέλεσμα να ρισκάρουν πάρα πολλά και να τα χάνουν όλα. Οι καλύτεροι πελάτες μου έρχονται κατά τη διάρκεια όχι και τόσο καλών συνθηκών και έχουν μέτριες αποδόσεις. Έπειτα, όταν εμφανίζεται η επόμενη μεγάλη τάση, τα πηγαίνουν περίφημα αλλά ξέρουν ότι πρέπει να ελέγχουν το ρίσκο επειδή έχουν ήδη βιώσει νεκρές περιόδους.
Τέλος, ο έλεγχος των συναισθημάτων είναι σημαντικός. Πρέπει να μάθεις πώς να διατηρείς τον έλεγχο σου όταν οι υπόλοιποι τον έχουν χάσει. Δεν μπορείς να πετύχεις κάτι όταν δεν υπάρχουν οι κατάλληλες ευκαιρίες. Η εφαρμογή υγιούς διαχείρισης χρημάτων και η πλήρης κατανόηση της μεθοδολογίας - καλής ή κακής – βοηθάνε πολύ στον έλεγχο των συναισθημάτων.
TRADERS΄: Μπορούμε να δούμε πώς μπορεί να λειτουργήσει και να είναι χρήσιμο αυτό το είδος στρατηγικής εφόσον εφαρμοστεί με συνέπεια; Όπως γνωρίζετε, όλοι οι καλοί επενδυτές αφιερώνουν πολύ χρόνο και κόπο στη βελτίωση και τη μείωση των λαθών. Πώς εξελίχθηκε και πώς βελτιώθηκε η μέθοδός σας με το πέρασμα του χρόνου;
Landry: Έχω γίνει όλο και περισσότερο εκλεκτικός, μερικές φορές εις βάρος μου. Παλιά, ήθελα να είμαι συνέχεια μέσα στην αγορά. Έχω μάθει ότι είναι πολύ καλύτερα να αφήνεις την αγορά να δώσει τα κατάλληλα σημάδια προτού εισέλθεις. Πλέον, έχω την τάση να εκτελώ συναλλαγές μόνο όταν δε μπορώ να βρίσκομαι εκτός αγοράς γιατί υπάρχουν πολλές ευκαιρίες. Με το πέρασμα του χρόνου έμαθα επίσης ότι τα πολλά λεφτά βρίσκονται στις πιο μακροπρόθεσμες τάσεις. Πιστεύω ότι η βραχυπρόθεσμη έως μεσοπρόθεσμη προσέγγισή μου, μου επιτρέπει να παίρνω το καλύτερο και από τους δυο κόσμους – βραχυπρόθεσμα κέρδη και διαχείριση χρημάτων με τη δυνατότητα πιο μακροπρόθεσμων κερδών.
TRADERS΄: Μπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα για κάτι που νομίζατε σωστό στην αρχή της καριέρας σας και τώρα θεωρείτε απολύτως λάθος;
Landry: Ναι. Νόμιζα ότι υπάρχουν κάποιοι που ξέρουν ακριβώς προς τα πού θα μετακινηθεί η αγορά και ότι αν μελετούσα σκληρά θα το μάθαινα κι εγώ. Νόμιζα επίσης ότι υπάρχει κάποιος τρόπος για να βρίσκεις το απόλυτο χαμηλό και υψηλό των μετοχών. Τώρα γνωρίζω ότι πρέπει να περιμένεις για κάποιο είδος μετάβασης της τάσης προτού αποφασίσεις να συναλλαχθείς μετοχές στην κορυφή και τη βάση. Κάθε τόσο, ακόμη και σήμερα, αγχώνομαι όταν κάποιος κυνηγάει κάτι που μοιάζει να αποδίδει απίστευτα καλά, τουλάχιστον κατά την άποψή του. Αισθάνομαι καλύτερα όταν κυνηγούν την αναπόφευκτη περίοδο αρνητικών αποδόσεων. Δεν είναι ότι απολαμβάνω τον πόνο των άλλων. Δεν είμαι κακόβουλος. Απλά με κάνει να συνειδητοποιώ ότι κανένας δεν ξέρει προς τα πού ακριβώς θα μετακινηθεί η αγορά. Ενισχύει επίσης την πεποίθησή μου ότι πρέπει να εμμένω σε κάτι απλό.
TRADERS΄: Υπάρχει κάτι που θα μπορούσατε να μοιραστείτε που θα βοηθούσε τους αναγνώστες να γίνουν πιο πετυχημένοι;
Landry: Η διάρκεια στο χρόνο είναι καθοριστική. Εάν μπορείς να παραμείνεις στο παιχνίδι για αρκετό καιρό, θα τα καταφέρεις. Αυτό το πετυχαίνεις με το να ακολουθείς το πλάνο σου και με τρία ακόμη πράγματα: διαχείριση χρημάτων, διαχείριση χρημάτων, διαχείριση χρημάτων. Τα υψηλά είναι υψηλά και τα χαμηλά είναι χαμηλά. Η ισορροπία είναι το κλειδί. Δεν μπορείς να αφήνεις τα μυαλά σου να παίρνουν αέρα στις καλές περιόδους και δεν μπορείς να πέφτεις σε κατάθλιψη στις κακές περιόδους. Οι καλές περίοδοι ακολουθούν τις κακές αλλά, δυστυχώς, ισχύει και το αντίθετο. Οι συναλλαγές με βάση τη δυναμική είναι απρόβλεπτες. Για ένα διάστημα βγάζεις χρήματα και μετά έχεις απώλειες.
Οι αρχάριοι επενδυτές που αρχίζουν να με ακολουθούν κατά τη διάρκεια καλών περιόδων, νομίζουν ότι είμαι ο Παντοδύναμος. Και το χειρότερο είναι ότι νομίζουν το ίδιο και για τον εαυτό τους. Αρχίζουν να γίνονται απρόσεκτοι, ρισκάρουν πολλά και προσπαθούν να ξεγελάσουν το σύστημα. Από την άλλη, αρχάριοι που με ακολουθούν σε όχι και τόσο ιδανικές συνθήκες νομίζουν ότι είμαι ανόητος. Ίσως να αναρωτιούνται αν βγάζω καθόλου χρήματα. Τα παρατάνε αμέσως πριν αναπτυχθούν οι επόμενες μεγάλες τάσεις.
TRADERS΄: Μιλώντας για ανόητους, πρέπει να σας ρωτήσουμε. Αναφέρετε περιστασιακά τον εαυτό σας ως «βλάκα που παρακολουθεί τάσεις». Γιατί αναφέρεστε στον εαυτό σας τόσο υποτιμητικά;
Landry: Το 1999 άρχισα να σχεδιάζω μεγάλα μπλε ανοδικά βέλη στο διάγραμμα. Έλαβα ένα μήνυμα από κάποιον που είχε πολύ μεγάλη θέση ανοικτής πώλησης (short) σε μια αγορά που ανέβαινε ολοταχώς. Μπέρδεψε το ζήτημα με γεγονότα μπολιάζοντας τη συναλλαγή με λογική. Εάν μια αγορά ανεβαίνει, πρέπει είτε να ακολουθήσεις είτε να βγεις από τη μέση. Τέλος πάντων, είπε κάποιες βαριές κουβέντες και με αποκάλεσε «βλάκα που παρακολουθεί τάσεις». Το όνομα έμεινε. Το τύπωσα σε μπλουζάκια και κουμπιά. Αν και πρόκειται για αστεϊσμό, αποτελεί μια σταθερή υπενθύμιση για να σχεδιάζω τα μεγάλα μπλε βέλη μου και να μην προσπαθώ να φανώ εξυπνότερος από την αγορά. Εάν ανεβαίνει, πρέπει να είμαι σε θέση αγοράς. Εάν πηγαίνει προς τα κάτω, πρέπει να είμαι σε θέση πώλησης.
TRADERS΄: Γιατί είναι μπλε τα βέλη;
Landry: Το πρόγραμμα χρωματισμού που χρησιμοποιώ προκαθόρισε τότε το μπλε χρώμα ως χρώμα βάσης. Από τότε έχω γίνει γνωστός ως ο τύπος που σχεδιάζει τα μεγάλα μπλε βέλη. Αυτό με ενέπνευσε να ονομάσω την νέα μου εταιρεία παραγωγής βίντεο «bigbluearrowproductions.com».
TRADERS΄: Ανακαλύψατε ποτέ ποιος ήταν εκείνος που σας αποκάλεσε βλάκα που παρακολουθεί τάσεις;
Landry: Έχω μια αρκετά καλή ιδέα. Ήταν κάποιος που έπρεπε να αντιδράσει καλύτερα από το να τα βάλει με την τάση.
TRADERS΄: Πείτε μας μερικά από τα μαθήματα ή τους κανόνες σας που πιστεύετε θα ήταν χρήσιμα για τους επενδυτές.
Landry: Να στοιχηματίζετε με βάση τη λογική. Ανεξάρτητα από το πόσο καλό μοιάζει ένα στήσιμο, υπάρχει πάντα η πιθανότητα να κάνετε λάθος. Μην τα βάζετε με τις τάσεις. Να εκτελείτε συναλλαγές μόνο όταν πιστεύετε ότι έχετε πλεονέκτημα. Ιδανικά, αυτό σημαίνει ότι η αγορά, οι κλάδοι και η μετοχή παρουσιάζουν τάση. Συνειδητοποιήστε ότι το να γνωρίζετε πότε δεν πρέπει να εκτελέσετε μια συναλλαγή είναι το ίδιο σημαντικό με το να γνωρίζετε πότε πρέπει. Συχνά αστειεύομαι ότι είμαστε περισσότερο δούλοι της υπομονής παρά της συναλλαγής.
TRADERS΄: Η καμπύλη εκμάθησης για επιτυχείς συναλλαγές είναι μεγάλη και ακριβή για τους περισσότερους. Μπορείτε να μας πείτε πώς πλοηγηθήκατε σε αυτήν την καμπύλη με επιτυχία;
Landry: Δεν ήταν διαφορετικά για εμένα. Ξόδεψα έναν τόνο σε εκπαιδευτική ύλη και πολύ περισσότερο στις πραγματικές αγορές. Μου πήρε χρόνια για να καταλήξω στην απλή προσέγγισή μου. Υπό καλές συνθήκες, ένας αρχάριος μπορεί να πάρει τις μεθόδους μου και να τα πάει εξαιρετικά καλά. Ωστόσο, η ανθρώπινη φύση δείχνει κάποια στιγμή την άσχημη πλευρά της. Εάν οι συνθήκες εξακολουθούν να είναι ιδανικές, οι άνθρωποι προσπαθούν να φανούν εξυπνότεροι του συστήματος. Ψάχνουν τρόπους για να προβλέψουν την αρχή και το τέλος της τάσης. Αρχίζουν να ρισκάρουν πάρα πολλά. Κι όταν φτάσει η πρώτη αναπόφευκτη περίοδος απωλειών, ψάχνουν για νέες μεθοδολογίες επειδή πιστεύουν ότι η παρακολούθηση τάσης δεν είναι πλέον αποδοτική. Αρχίζουν να συναλλάσσονται βάσει ευμετάβλητων συστημάτων, χρησιμοποιώντας πολλούς δείκτες κοκ. Καταλήγουν να βρίσκονται μονίμως εκτός φάσης. Έπειτα από δέκα χρόνια επιστρέφουν σε μια απλή προσέγγιση. Και πάλι, οι αγαπημένοι μου πελάτες είναι εκείνοι που δοκιμάζουν τις μεθόδους μου, επιδίδονται σε ένα κυνήγι μαγισσών και έπειτα επιστρέφουν σε μένα μετά από πολλά χρόνια.
TRADERS΄: Τι θα συμβουλεύατε σε κάποιον που μόλις τώρα ξεκινάει τις συναλλαγές;
Landry: Ξεκίνα με περιορισμένο άνοιγμα και ανέβα σταδιακά. Οι αγορές θα είναι πάντα εκεί. Στο μέλλον θα είσαι εξυπνότερος. Εκτέλεσε δοκιμαστικές συναλλαγές έως ότου γίνουν επιτυχείς. Επ’ ευκαιρία, ποτέ δεν συνάντησα επενδυτή που σε δοκιμαστική περίοδο να μην είναι επιτυχής. Άρα, η ψυχολογία των συναλλαγών είναι επίσης σημαντική. Μόλις πεισθείς ότι έχεις μια βιώσιμη μεθοδολογία, ξεκίνα σιγά σιγά τις συναλλαγές με πραγματικά χρήματα. Μόνο τότε θα μάθεις για όλες τις ψυχολογικές παγίδες. Επίσης, πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός ώστε να μην συγχέεις το μυαλό με μια ανοδική ή μια καθοδική αγορά. Μελέτησε σε πρώιμο στάδιο τη διαχείριση χρημάτων τουλάχιστον το ίδιο καλά με τις αγορές. Ίσως το καλύτερο που θα μπορούσες να κάνεις είναι να πάρεις μόνο ένα μοτίβο και να γίνεις καλός σε αυτό. Μου κάνει εντύπωση το γεγονός ότι κάποιοι που δεν είναι επιτυχείς με ένα βιώσιμο μοτίβο πιστεύουν ότι θα είναι επιτυχείς με δέκα! Επίσης, δώσε στον εαυτό σου κάποιο χρόνο. Δεν έγινες γιατρός, δικηγόρος ή μηχανικός μέσα σε μια νύχτα. Οι εκτελέσεις συναλλαγών δεν διαφέρουν.
TRADERS΄: Άρα, ποιο θα προτείνατε ως το «ένα μοτίβο»;
Landry: Πιστεύω ότι κάτι σαν τις επίμονες υποχωρήσεις μου θα ήταν μια καλή αρχή. Είναι εύκολο να αναγνωριστεί και ρυθμίζεται από μόνο του. Δεν εμφανίζεται σχεδόν καθόλου σε ευμετάβλητες αγορές. Επίσης σπάνια εμφανίζεται ενάντια στην τάση. Η αλήθεια είναι ότι δεν θυμάμαι κανένα στην πλευρά της πώλησης στην πτωτική αμερικανική αγορά του 2008.
TRADERS΄: Έχετε επιπλέον συμβουλές για εκείνους που θέλουν να γίνουν επενδυτές;
Landry: Πρέπει να έχετε τις βασικές σας ανάγκες καλυμμένες έτσι ώστε να μην εκτελείτε συναλλαγές με τα λεφτά του ενοικίου. Με τη μεθοδολογία μου θα υπάρξουν εκτεταμένες περίοδοι όπου δεν θα υπάρχει τίποτα να κάνετε. Το να προσπαθείτε να κάνετε κάτι υπό αυτές τις συνθήκες επειδή χρειάζεστε χρήματα θα δημιουργήσει απώλειες. Επίσης, οι τάσεις παίρνουν χρόνο για να αναπτυχθούν. Να είστε προετοιμασμένοι να περάσετε πολλούς μήνες χωρίς να βγάζετε χρήματα ενώ ίσως και να χάσετε. Μπορεί να χρειαστούν έξι έως οκτώ μήνες και μερικές φορές ακόμα περισσότερο για να βρεθεί ένας καλός κύκλος με δυναμική. Ψυχολογικά, αυτό μπορεί να είναι δύσκολο για πολλούς. Επίσης, μετριάστε τις προσδοκίες σας. Οι καλύτεροι διαχειριστές χρημάτων του κόσμου που αποβλέπουν σε ρεαλιστικές αποδόσεις, το κάνουν με ελάχιστα μεγέθη απωλειών. Εάν διαχειρίζεστε χρήματα και έχετε σταθερές μα μετρημένες, διψήφιες αποδόσεις με μικρά μεγέθη απωλειών, θα έχετε όλα τα χρήματα που θα μπορούσατε ποτέ να διαχειριστείτε. Άρα, μεταχειριστείτε την επιχείρησή σας σαν να ήσαστε επαγγελματίας διαχειριστής χρημάτων. Δεν πειράζει να το παρακάνετε κάθε τόσο. Απλώς σιγουρευτείτε ότι θα είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Με το ύφος μου, οι πολυάσχολοι επενδυτές γίνονται καλοί επενδυτές. Εάν είστε καλοί σε αυτό που κάνετε στην υφιστάμενη καριέρα σας, θα σας ενθάρρυνα να τη διατηρήσετε και να εισέλθετε σιγά σιγά στις συναλλαγές. Εκτός κι αν πραγματικά μισείτε αυτό που κάνετε, πιστεύω ότι μπορείτε να συνδυάσετε και τις δυο ασχολίες.
TRADERS΄: Γνωρίζετε πολλούς επίδοξους επενδυτές. Ποια πιστεύετε ότι είναι η μεγαλύτερη παρερμηνεία που κάνουν;
Landry: Πιθανώς ότι τύποι όπως εγώ ξέρουν ακριβώς προς τα πού κατευθύνεται η αγορά. Δεν συνειδητοποιούν ότι οι επαγγελματίες επενδυτές κάνουν στην καλύτερη περίπτωση εμπεριστατωμένες εικασίες που βασίζονται σε εμπειρία πολλών ετών. Υποθέτω ότι αυτό που σήμερα συνηθίζεται από την πλευρά της εκπαίδευσης είναι η απόδοση ευθυνών. Σύμφωνα με τη δική μου εκπαιδευτική αντίληψη προσπαθώ να μετριάζω τις προσδοκίες του καθενός. Και, μακροπρόθεσμα - εάν μπορούν να παραμείνουν στο παιχνίδι - βρίσκονται προ ευχάριστης εκπλήξεως.
TRADERS΄: Επιπλέον, πείτε μας μερικές ποιοτικές ιδιότητες που βρίσκετε συχνά μεταξύ των πιο πετυχημένων επενδυτών που γνωρίζετε.
Landry: Ξέρουν ότι δεν τα ξέρουν όλα. Βάζουν τον εγωισμό τους στο περιθώριο. Ανησυχούν για την προστασία του κεφαλαίου τους όσο ανησυχούν και για την ανάπτυξή του. Εκτελούν συναλλαγές μόνο όταν παρουσιάζονται ευκαιρίες.
TRADERS΄: Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν, τι συνέβαλε περισσότερο στο να εξελιχθείτε σε πετυχημένο επενδυτή;
Landry: Η συνειδητοποίηση ότι δεν υπάρχει κάποιο ιερό δισκοπότηρο και ότι μια απλή προσέγγιση με ορθή διαχείριση χρημάτων μπορεί πράγματι να αποδώσει. Συνήθιζα να επιστρέφω κάθε βράδυ στο σπίτι και να λέω στη σύζυγό μου Marcy για το θαυμάσιο σύστημα που είχα αναπτύξει εκείνη την ημέρα. Μια μέρα, μου είπε, «πόσα συστήματα χρειάζεσαι πραγματικά;» Εκείνη τη στιγμή, το κατάλαβα. Μόνο ένα!
TRADERS΄: Σε οποιαδήποτε δουλειά, οι πιο πετυχημένοι δεν σταματούν ποτέ να μαθαίνουν. Τι κάνετε για να βελτιώσετε την απόδοσή σας;
Landry: Αφιερώνω όλο και περισσότερο χρόνο στη μελέτη διαγραμμάτων σε καθημερινή βάση. Διαπιστώνω ότι με την πάροδο του χρόνου, οι ώρες που σπαταλώ στην εξέταση διαγραμμάτων βρίσκουν αντίκρισμα. Ασχολίες όπως ανάγνωση βιβλίων και άρθρων, σειρές μαθημάτων, webinars, οι υπηρεσίες εκτέλεσης συναλλαγών που προσφέρω και άλλα εργαλεία εκπαίδευσης με βοηθάνε στο να γίνομαι όλο και καλύτερος. Με ωθούν στο να εφαρμόζω αυτά που διδάσκω επειδή όλος ο κόσμος παρακολουθεί.
TRADERS΄: Κάποιες τελευταίες συμβουλές για επίδοξους επενδυτές;
Landry: Θα επαναλάβω ότι πρέπει να δώσουν στον εαυτό τους χρόνο για να πετύχουν. Πρέπει να βιώσουν διάφορες καταστάσεις. Πρέπει να κατανοήσουν τη σημασία της διαχείρισης χρημάτων. Είναι μια δουλειά που θέλει χρόνο. Παραμένεις στον αγώνα έως ότου τα καταφέρεις μέσω της εφαρμογής ορθής διαχείρισης χρημάτων. Οι απλές μέθοδοι μπορούν να αποδώσουν. Αρχίστε με ένα μοτίβο και γίνετε καλοί σε αυτό. Έπειτα, αρχίστε να ανοίγεστε αργά. Κατανοήστε τη σημασία της ψυχολογίας των επενδυτών. Συνειδητοποιήστε ότι η μάχη είναι συχνά εσωτερική.
TRADERS΄: Ευχαριστούμε Dave.
Landry: Δική μου η ευχαρίστηση. «