Born: Πώς να χρησιμοποιείτε τα κύματα Elliott και τον Fibonacci
Τα μυστικά των δυο δημοφιλών «σχηματισμών» και τα χαρακτηριστικά διαγραμματικά μοτίβα. Ποια είναι η καλύτερη φάση για είσοδο σε μια μετοχή. Πότε χτυπά το «καμπανάκι»... εξόδου.
Ο Marko Graenitz επισκέφθηκε τον Ruediger Born στο γραφείο του στη Φρανκφούρτη και συνομίλησε μαζί του για το ξεκίνημά του ως επενδυτής, για την επενδυτική φιλοσοφία του και για τα τεχνικά στησίματά του.
TRADERS΄: Συναλλάσσεστε εδώ και πολύ καιρό στις αγορές με επιτυχία. Θα μπορούσατε παρακαλώ να μας πείτε πώς ήρθατε για πρώτη φορά σε επαφή με το χρηματιστήριο και πώς ήταν η πορεία της σταδιοδρομίας σας στην επαγγελματική εκτέλεση συναλλαγών;
Born: Από τα σχολικά ήδη χρόνια βρήκα τα επιχειρηματικά και επενδυτικά θέματα ενδιαφέροντα και σύντομα ξεκίνησα τις πρώτες μου, διακριτικές αγορές μετοχών. Όταν το 1993 απέκτησα για πρώτη φορά σύνδεση με το διαδίκτυο, άρχισα σύντομα να εκτελώ και ενδοημερήσιες συναλλαγές. Είναι δύσκολο να το φανταστεί κανείς σήμερα, αλλά οι ενδοημερήσιες συναλλαγές ήταν εφικτές και τότε παρά τις τραγικές συνθήκες, όπως θα τις θεωρούσαμε σήμερα, όπως η ανεπαρκής παροχή δεδομένων και η ιδιαίτερα περιορισμένη ταχύτητα του διαδικτύου. Εκείνη την εποχή έμαθα να εκτελώ συναλλαγές κυρίως επί της αρχής «δοκιμή και λάθος». Και είχα κάνει μια καλή αρχή, με ελάχιστες απώλειες αρχικά. Έτσι κόλλησα και συνέχισα την πορεία μου.
TRADERS΄: Ποιες δυσκολίες έπρεπε να αντιμετωπίσετε;
Born: Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν το υψηλό κόστος. Επίσης, μαζί με μερικούς άλλους φοιτητές είχα ιδρύσει μια μικρή εταιρεία. Ο στόχος μας ήταν να ελέγχουμε ο ένας τον άλλον για να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα επαναλαμβάνουμε συχνά τα ίδια λάθη και για να γίνουμε όλοι μας καλύτεροι επενδυτές πολύ πιο γρήγορα. Ένα πρόβλημα, ωστόσο, ήταν το υψηλό κόστος της τοποθέτησης εντολών, το οποίο συσσωρευόταν με την πάροδο του χρόνου. Επιπλέον, είχαμε ξοδέψει πάρα πολλά χρήματα σε εξοπλισμό και σε λογισμικό.
TRADERS΄: Πώς μπορέσατε να συνδυάσετε τις συναλλαγές με τις σπουδές;
Born: Λοιπόν, οι σπουδές μου σταδιακά εξελίχθηκαν σε κάτι δευτερεύον. Μερικές φορές ξόδευα όλη την ημέρα μου μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή… Εν τέλει, κατόρθωσα να αποφοιτήσω - αν και τις περισσότερες φορές οι σπουδές μου δεν ήταν το πρώτο μου μέλημα.
TRADERS΄: Είχατε μέντορες;
Born: Ναι, και μάλιστα αρκετούς. Είναι αλήθεια ότι οι μέντορες ενίσχυσαν τις γνώσεις μου σημαντικά. Συστήνω σε κάθε εκκολαπτόμενο επενδυτή να κάνει το ίδιο. Ωστόσο, είναι σημαντικό να εξασφαλίσει κανείς ότι η προσωπικότητα του μέντορά του θα ταιριάξει με τη δική του και με το ύφος εκτέλεσης συναλλαγών που έχει κατά νου επειδή μόνο τότε μπορεί η μάθηση να είναι ευχάριστη και αποδοτική.
TRADERS΄: Τι ακριβώς μάθατε από τους μέντορές σας;
Born: Πολλά, αλλά το βασικό ήταν η ορθή εφαρμογή της ανάλυσης των Elliott Wave. Ενώ προηγουμένως είχα καταπιαστεί με αυτήν την τεχνική, δυσκολευόμουν να την εφαρμόσω με επιτυχία. Ήταν ένα θέμα ιδιαίτερα μπερδεμένο. Χάρις στους συμβούλους μου και σε ένα ακριβό πρόγραμμα λογισμικού αξίας 10.000 δολαρίων που παρείχε μια ακολουθία στησιμάτων σύμφωνα με τους βαθμούς πιθανότητας, κατόρθωσα να κατανοήσω τα Elliott Waves και να τα εφαρμόσω σωστά.
TRADERS΄: Θα μας ευχαριστούσε ιδιαίτερα εάν μπορούσατε να μας πείτε περισσότερα για αυτό.
Born: Γεννημένος: Το βασικό εύρημα ήταν πραγματικά αρκετά απλό και πιθανώς να υπάρχει και σε άλλες στρατηγικές εκτέλεσης συναλλαγών. Κατάλαβα ότι, εκτός από την ίδια την τεχνική, είναι επίσης σημαντικό να υπάρχουν σύγχρονα σήματα σε διαφορετικά χρονικά πλαίσια. Αυτό αυξάνει εξαιρετικά τις πιθανότητες επιτυχίας.
TRADERS΄: Αυτό ακούγεται ενδιαφέρον. Ας αναλύσουμε το θέμα λίγο βαθύτερα. Σε ποιές αγορές εκτελείτε συναλλαγές και πώς επιλέγετε τις πιο ελκυστικές υποψήφιες μετοχές;
Born: Εκτελώ συναλλαγές σε διαστήματα ορισμένων μόνο ωρών. Εκτός από τους δείκτες και τα συναλλάγματα που παρατηρώ και συναλλάσσομαι επιλεκτικά, συναλλάσσομαι κυρίως αμερικανικές μετοχές, αφού πρώτα εξετάσω τα ημερήσια διαγράμματά τους. Μερικές φορές πρόκειται για 1000 ή 2000 μετοχές. Το σπουδαίο είναι ότι η επενδυτική προσέγγισή μου λειτουργεί ουσιαστικά σε όλες τις αγορές και τα χρονικά πλαίσια, ανεξάρτητα από το εάν πρόκειται για ημερήσιο ή ακόμα και μηνιαίο διάγραμμα.
TRADERS΄: Εξετάζετε 1000 ή και περισσότερα διαγράμματα; Πόσο χρόνο σας παίρνει αυτό;
Born: Μια πολύ σύντομη ματιά είναι αρκετή για να καταλάβω αν η μετοχή παρουσιάζει ενδιαφέρον. Ας πούμε ότι χρειάζονται τρία δευτερόλεπτα για την εξέταση μιας μετοχής, άρα μπορώ να εξετάσω είκοσι μέσα σε ένα λεπτό, δηλαδή 1200 σε μια ώρα, πράγμα το οποίο γίνεται. Φυσικά, δεν το κάνω αυτό όλη την ώρα. Αυτή η εργασία πραγματοποιείται εξαιρετικά με το λογισμικό Agena Trader, όπου μπορεί κανείς να αφήσει ανοικτά αμέτρητα παράθυρα και πρέπει μόνο να τους ρίχνει μια ματιά.
TRADERS΄: Τι κάνετε στη συνέχεια;
Born: Διαιρώ τις μετοχές σε ομάδες από το Α έως το Δ, σύμφωνα με την ποιότητά τους. Η καλύτερη ένδειξη για ένα ιδιαίτερα καλό στήσιμο είναι ένα «καθαρό» διάγραμμα, δηλαδή, μια ξεκάθαρη μετακίνηση σύμφωνα με το Elliott Wave. Όσο σαφέστερη είναι η αρίθμηση των κυμάτων, τόσο το καλύτερο. Μια καλή αναλογία της ορμής προς τη διορθωτική συμπεριφορά είναι επίσης σημαντική. Ένα έμπειρο μάτι μπορεί να αξιολογήσει αυτά τα κριτήρια με μια ματιά, δεν είναι κάτι το σπουδαίο.
TRADERS΄: Ας υποθέσουμε ότι βρίσκετε ένα ελκυστικό διάγραμμα μετοχών - τι πρόκειται να αναλύσετε τότε;
Born: Πάντα εξασφαλίζω ότι υπάρχουν τέσσερα διαγράμματα της ίδιας μετοχής που μπορούν να εμφανιστούν στην οθόνη των συναλλαγών μου - σε διαφορετικούς χρονικούς ορίζοντες. Για τις πιο μακροπρόθεσμες συναλλαγές μετοχών που εκτελώ, τα διαγράμματα περιλαμβάνουν το εβδομαδιαίο, το ημερήσιο, το ωριαίο και των 15 λεπτών. Όταν εκτελώ βραχυπρόθεσμες ενδοημερήσιες συναλλαγές, τα τέσσερα χρονικά πλαίσιά μου είναι το ημερήσιο, το ωριαίο, των 5 λεπτών και του ενός λεπτού.
TRADERS΄: Πώς καθορίζετε τα καλά στησίματα εκτέλεσης συναλλαγών στο επόμενο βήμα σας;
Born: Το κεντρικό ερώτημα είναι πού μπορώ να δω ενθουσιασμό στην αγορά. Πού είναι η ορμή των τιμών, ποιά είναι η προδιάθεση; Και αυτό βρίσκεται στην πλευρά της αγοράς ή της πώλησης; Εν τέλει, τα Elliott Wave και τα Fibonacci είναι απλά τα όργανά μου για να ανακαλύπτω και να εκμεταλλεύομαι ακριβώς αυτό. Η αλήθεια είναι ότι οι διορθώσεις βρίσκονται συχνά μεταξύ των προσωρινών επιβεβαιώσεων τιμών Fibonacci του 50% και 61.8%, το οποίο σημαίνει ότι αυτή η τεχνική θα λειτουργήσει καλά. Όσον αφορά στα στησίματα, για μια θετική αναμενόμενη αξία ώστε να ακολουθήσει συναλλαγή θα πρέπει να υπάρχει μια κατάλληλη αλληλεπίδραση μεταξύ του αναμενόμενου hit rate και της αναλογίας ρίσκου/ανταμοιβής (RRR). Αλλά δεν είναι μόνο αυτό - πρέπει επίσης να μπορείς να συναλλαχθείς ένα στήσιμο ακόμα και όταν είναι κερδοφόρο. Με αυτό εννοώ ότι πρέπει να εμμένεις σε αυτό παρ’ όλες τις διακυμάνσεις. Σε τελευταία ανάλυση, με ορισμένα στησίματα, για να αποδώσει μια συναλλαγή απαιτούνται πολλές προσπάθειες. Μέχρι να συμβεί αυτό, πρέπει να είσαι σε θέση να εξακολουθείς να συναλλάσσεσαι με αυτοπεποίθηση. Αυτή η ικανότητα ποικίλλει πολύ μεταξύ των επενδυτών.
TRADERS΄: Μπορείτε, παρακαλώ, να μας δώσετε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα;
Born: Ένα παράδειγμα θα ήταν μια συναλλαγή με χαμηλό hit rate, αλλά με υψηλή αναλογία RRR. Μπορείτε να το παρομοιάσετε με έναν ξυλουργό που θέλει να καρφώσει ένα μεγάλο καρφί σε ένα δοκάρι. Κατ’ αρχήν, λίγη ψυχολογία: Ξέρει ότι μπορεί να μπήξει το καρφί στην επιθυμητή θέση χωρίς να το παραμορφώσει επειδή γνωρίζει πώς να το κάνει. Ωστόσο, δεν θα ξέρει πόσες φορές χρειάζεται να χτυπήσει το καρφί εάν δεν γνωρίζει, για παράδειγμα, την πυκνότητα του ξύλου. Άρα, δεν θα ρισκάρει να χτυπήσει το καρφί με όλη του τη δύναμη γιατί θα υπάρχει ο κίνδυνος να αστοχήσει ή να το παραμορφώσει. Ομοίως, ένας επενδυτής πρέπει να ελέγχει το ρίσκο του όσον αφορά το μέγεθος θέσης. Συγχρόνως, πρέπει να έχει την πεποίθηση ότι μπορεί να πετύχει τη συναλλαγή με την τρίτη ή την τέταρτη προσπάθειά του - ακριβώς όπως συμβαίνει με τον ξυλουργό που χτυπάει το καρφί.
TRADERS΄: Είναι μια πολύ απτή σύγκριση. Πώς θα τοποθετούσε ένας επενδυτής τα stop του;
Born: Τα stop πρέπει πάντα να έχουν τοποθετηθεί με τρόπο ώστε η θέση να μην κλείσει προτού η επενδυτική ιδέα χάσει τη δυναμική της. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα σημεία: Πάνω από όλα, το stop υπάρχει για να προστατεύει το στήσιμό σας (!) έναντι οποιασδήποτε αποτυχίας αλλά δεν προστατεύει το κεφάλαιό σας. Το τελευταίο προστατεύεται από τη σωστή επιλογή μεγέθους θέσης αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με τη στρατηγικό stop.
TRADERS΄: Σας ευχαριστώ που θίξατε αυτό το σημείο, το οποίο είναι πολύ σημαντικό για όλους τους επενδυτές. Μόλις βρείτε τα στησίματά σας, πώς εισαγάγετε μια συναλλαγή;
Born: Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν τρεις επιλογές:
1. Γενική είσοδος. Γνωρίζω, για παράδειγμα, ότι πολλές διορθώσεις καταλήγουν στο εύρος μεταξύ του 50% και 61,8% και απλά εισάγω μια συναλλαγή σε αυτήν τη ζώνη. Χρησιμοποιώντας ιστορικά δεδομένα, μπορείς ακόμη και να αναλύσεις ποια μετοχή έχει αλλάξει κατεύθυνση, με τι συχνότητα και σε ποια σημεία διόρθωσης, παράγοντας, κατά συνέπεια, μια κατακόρυφη καμπύλη καμπάνας που επιτρέπει την εξαγωγή ενός καλού στατιστικού συμπεράσματος (2).
2. Τεχνική ανάλυση. Τα μοτίβα candlestick και οι δείκτες μπορούν να βοηθήσουν στον καλύτερο χρονικό προσδιορισμό της εισόδου σας. Ένα απλό παράδειγμα θα ήταν ένα hammer (ανοδικό μοτίβο candlestick) εντός του γενικού εύρους εισόδου για να βελτιωθούν οι πιθανότητες ενός πιθανού τέλους μιας βραχυπρόθεσμης καθοδικής μετακίνησης.
3. Συγκέντρωση. Όταν πολλαπλά σήματα από διαφορετικά χρονικά πλαίσια συμπίπτουν, οι πιθανότητες της επιτυχίας σας μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά.
TRADERS΄: Εάν ένα από αυτά τα κριτήρια ικανοποιείται, πραγματοποιείτε άμεση είσοδο;
Born: Στην περίπτωση μιας γενικής εισόδου, ναι. Διαφορετικά, το ορθό είναι να ορίζεις μια ενεργοποίηση επιπέδου εισόδου. Εάν, για παράδειγμα, μια μετοχή διαμορφώνει ένα hammer στο επίπεδο προσωρινής επιβεβαίωσης τιμών της τάξης του 61.8%, η είσοδος μου με θέση αγοράς θα είναι ακριβώς πάνω από το υψηλό του hammer (διάγραμμα 3). Αυτή είναι η πραγματική ομορφιά των συναλλαγών: Μπορώ «να κάνω μια ευχή», τρόπον τινά, και να μην αναλάβω κάποιο ρίσκο έως ότου οι συνθήκες ικανοποιήσουν τις προσδοκίες μου.
TRADERS΄: Υποθέστε ότι βρίσκεστε μέσα σε μια τόσο «όμορφη» συναλλαγή. Πώς πραγματοποιείτε έξοδο εάν είστε επιτυχείς;
Born: Για κάθε συναλλαγή, κάνω έναν πρώιμο υπολογισμό της RRR με βάση την ελάχιστη στοχευμένη τιμή που πρέπει να επιτευχθεί προτού κλείσω μέρη της θέσης ή το σύνολό της. Η απόφαση σχετικά με την ενεργοποίηση ενός trailing stop κατά την επίτευξη του ελάχιστου στόχου ή της πραγματοποίησης μιας μερικής ή πλήρης εξόδου θα εξαρτηθεί από τη δυναμική του τρόπου με τον οποίον εξελίσσεται η τιμή κατά τη διάρκεια της συναλλαγής. Εάν πραγματοποιήσω ένα μέρος του κέρδους, θέτω συνήθως έναν νέο ελάχιστο στόχο για την υπόλοιπη θέση. Οι κανόνες διαχείρισης της θέσης πρέπει να καθορίζονται από τους επενδυτές με σαφήνεια εκ των προτέρων. Σε τελευταία ανάλυση, μόλις ανοίξει μια συναλλαγή, πολύ δύσκολα μπορείς να λάβεις μια αντικειμενική απόφαση. Και όπως πολλοί αναγνώστες θα γνωρίζουν από προσωπική εμπειρία, αυτό μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά.
TRADERS΄: Πώς μπορούν οι επενδυτές να μειώσουν τη συχνά υπερβολική εστίαση σε μεμονωμένες συναλλαγές;
Born: Αυτό που θίγετε είναι πολύ σημαντικό: Πολλοί επενδυτές επενδύουν πολλά σε μια μεμονωμένη συναλλαγή και θεωρούν ότι η επόμενη θα είναι «καθοριστική». Αντικειμενικά, ωστόσο, μια μεμονωμένη συναλλαγή καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την τύχη. Είναι καλύτερα να αναλύονται ομάδες των 100, για παράδειγμα, συναλλαγών και να μη σκέφτεται κανείς τι θα μπορούσε να είχε κάνει καλύτερα σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Εξάλλου, με το όφελος της εκ των υστέρων ανάλυσης μπορείς να απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, κάτι το οποίο είναι αρκετά άχρηστο και ανιαρό.
TRADERS΄: Μπορείτε να μας πείτε πώς δομείτε το χαρτοφυλάκιό σας όταν έχετε διάφορες ανοικτές συναλλαγές;
Born: Η αλήθεια είναι ότι δεν πρόκειται για πυρηνική επιστήμη. Συναλλάσσομαι τα στησίματά μου όπως έρχονται, προσπαθώντας πάντα να διατηρώ τις θέσεις αγοράς και πώλησης σχετικά ισορροπημένες - κυρίως λόγω του ρίσκου κατά το μεσοδιάστημα μεταξύ των συνεδριών. Είναι καθησυχαστικό να γνωρίζεις ότι πάντα έχεις μερικές ανοικτές θέσεις πώλησης σε περίπτωση κάποιας καταστροφής. Ωστόσο, δεν εφαρμόζω κάποια «αυθεντική» αντιστάθμιση κινδύνου μέσω ΣΜΕ - όλα γίνονται μέσω της συναλλαγής στησιμάτων.
TRADERS΄: Εκτός από τις συναλλαγές και τη διαχείριση κεφαλαίων, είστε ενεργός και ως ομιλητής στο World of Trading, παραδείγματος χάριν, οργανώνεται webinars και προσφέρετε προσωπική εκπαίδευση. Γιατί τα κάνετε όλα αυτά όταν οι συναλλαγές είναι τόσο αποδοτικές;
Born: Είναι μια ορθή ερώτηση, αλλά έχω μια απλή απάντηση. Μου αρέσουν οι συναλλαγές, αλλά δεν θέλω πλέον να κοιτάζω διαγράμματα συνεχώς, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, όπως συνήθιζα να κάνω για πολλά χρόνια στο παρελθόν, από τις 8:00 πμ έως τις 10:00 μμ. Ακόμη περισσότερο από τη στιγμή που η αλλαγή του ρυθμού της καθημερινής ρουτίνας μου έχει βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα των αναλύσεών μου. Εκτός αυτού, με ευχαριστεί πολύ να μοιράζομαι τις γνώσεις μου με άλλους. Σε τελευταία ανάλυση, είχα το προνόμιο να διδαχθώ από άλλους με τον ίδιο τρόπο. Τέλος, υπάρχει κι ένας άλλος χειροπιαστός λόγος: Τα αποτελέσματα των συναλλαγών μπορεί να ποικίλουν, έτσι ώστε όταν είναι θετικά μπορεί να είναι λιγότερο ή περισσότερο στο μέγεθος, αλλά μερικές φορές μπορεί να είναι και αρνητικά. Τα γενικά έξοδα, ωστόσο, είναι συνήθως αμετάβλητα, το οποίο σημαίνει ότι μια σταθερή πηγή εισοδήματος είναι ευπρόσδεκτη.
TRADERS΄: Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;
Born: Η αλήθεια είναι ότι αυτό που κάνω σήμερα είναι ακριβώς αυτό που ήθελα πάντα να κάνω. Οι συναλλαγές μου εξελίσσονται καλά, κάνω διαλέξεις και σεμινάρια εδώ και στο εξωτερικό και είμαι τακτικά φιλοξενούμενος σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις ανά τον κόσμο. Απολαμβάνω να μιλάω για τις εκτελέσεις συναλλαγών και θα ήθελα να πείσω τους ανθρώπους ότι μπορούν να μάθουν να εκτελούν συναλλαγές ακριβώς όπως μπορούν να μάθουν οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα και ότι δεν υπάρχει τίποτα το «κακό» σχετικά με αυτές, ακόμα κι αν συναλλάσσεσαι θέσεις πώλησης ή αν είσαι στην αγορά για μια σύντομη χρονική περίοδο. Στο μέλλον θα επιθυμούσα επίσης να δεσμευτώ περισσότερο στην ενίσχυση της υποστήριξής μου σε κοινωνικά προγράμματα παγκοσμίως ενώ θα κάνω διαλέξεις και θα ασχολούμαι με τη διαχείριση κεφαλαίων. Επ’ ευκαιρία, κι αυτό είναι κάτι που έμαθα από έναν από τους μέντορές μου και που έδεσε με τον τρόπο που αισθανόμουν για εκείνα τα πράγματα ακόμη και σε εκείνο το στάδιο της σταδιοδρομίας μου.
TRADERS΄: Τέλος, έχετε κάποιες καλές συμβουλές για τους αναγνώστες μας σχετικά με το τι πρέπει να προσέχουν κατά την εκτέλεση συναλλαγών;
Born: Είναι σημαντικό, κατά την άποψή μου, να μην είναι άπληστοι ως επενδυτές. Υπάρχει ένα ρητό στον χώρο μας: «Η απληστία τρώει το μυαλό». Είναι θεμιτό να είναι κανείς πρόθυμος να μάθει, αλλά δεν πρέπει να προσπαθεί να στραγγίξει και την τελευταία σταγόνα της αγοράς. Για εμένα, η ελευθερία να μπορώ να εργάζομαι όποτε και από όπου θέλω είναι πιο σημαντική κι από τα χρήματα. Αυτή η ελευθερία είναι, φυσικά, εύκολο να εξασφαλιστεί όταν εργάζεσαι ως επενδυτής. Αλλά, όπως συμβαίνει πάντα στη ζωή, πετυχαίνεις μόνο σε κάτι που πραγματικά αγαπάς. Εκείνοι που στοχεύουν αποκλειστικά στα χρήματα δε θα γνωρίσουν, πιθανόν, μακροπρόθεσμη επιτυχία. Ως ερασιτέχνης πιλότος που είμαι, μου αρέσει να κάνω την εξής σύγκριση: Με τις πτήσεις δεν παραμένεις συνεχώς σε ασφαλές έδαφος. Αλλά όταν πετάς, θα πρέπει να έχεις συνεχώς τον έλεγχο των πάντων, συμπεριλαμβανομένων των όποιων ρίσκων. Εάν το κάνεις αυτό, θα απολαύσεις την πτήση και θα εξασφαλίσεις μια ασφαλή προσγείωση. «
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε από το Marko Graenitz