Mobius: Με ποια σήματα πουλάω τις μετοχές μου
Τα μυστικά των επενδύσεων με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Tα πλεονεκτήματα των αναδυόμενων αγορών.Ποια χαρακτηριστικά έχουν οι εταιρίες που βάζει στο στόχαστρο. Πότε ρευστοποιεί τις μετοχές του.
Ο Mark Mobius, Ph.D., είναι εκτελεστικός πρόεδρος της Templeton Emerging Markets Group. Αυτήν την περίοδο διευθύνει την ερευνητική ομάδα Templeton που έχει βάσεις σε 18 γραφεία αναδυόμενων αγορών ανά τον κόσμο και διαχειρίζεται χαρτοφυλάκια αναδυόμενων αγορών.
Ο Δρ. Mobius επενδύει σε παγκόσμιες αναδυόμενες αγορές για περισσότερο από 40 έτη και έχει λάβει πολυάριθμα βραβεία από τη βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένης της ονομασίας του ως ενός εκ των «50 ατόμων με την ισχυρότερη επίδραση» από το περιοδικό Bloomberg Markets Magazine το 2011, ενός εκ των «δέκα κορυφαίων διαχειριστών χρημάτων του 20ου αιώνα» σύμφωνα με μια έρευνα της ομάδας Carson το 1999, και «νούμερο 1 fund των παγκόσμιων αναδυόμενων αγορών» σύμφωνα με μια έρευνα του Reuters το 1998.
Έχοντας επισκεφτεί εκατοντάδες χώρες και χιλιάδες επιχειρήσεις, διαθέτει εδραιωμένη αντίληψη για τον κόσμο των επενδύσεων και επηρεάζει την πορεία δισεκατομμυρίων επενδυόμενων δολαρίων.
Ο Mark Mobius έχει γράψει διάφορα βιβλία, συμπεριλαμβανομένων των «Trading with China», «Passport to Profits», «The Investor's Guide to Emerging Markets» και «Equities – An Introduction to the Core Concepts». Ο Δρ. Mobius έχει αποκτήσει πτυχιακούς και μεταπτυχιακούς τίτλους από το πανεπιστήμιο της Βοστώνης, καθώς και ένα διδακτορικό στα οικονομικά και τις πολιτικές επιστήμες από το ινστιτούτο τεχνολογίας της Μασαχουσέτης.
TRADERS΄: Πότε ακούσατε για πρώτη φορά για τις αγορές και τις συναλλαγές; Πότε αποφασίσατε να ακολουθήσετε σταδιοδρομία επενδυτή και, ακολούθως, να εστιάσετε στις αναδυόμενες αγορές;
Mobius: Εάν ανατρέξουμε στην πραγματική αρχή θα πρέπει να ανακαλέσω τις επενδύσεις που έκανε ο πατέρας μου κατά τη δεκαετία του '50 σε δύο αξιοσημείωτες αλλά καταστρεπτικές εταιρείες: τις Cudahy Packing και Johns-Manville (θυμάστε τις ευθύνες για τον ασβέστη;). Και οι δύο εταιρείες οδήγησαν την οικογένειά μου σε απώλειες, γεγονός που μου πρόσφερε γνώσεις για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές του χρηματιστηρίου. Πολύ αργότερα, όταν έγραφα τη διατριβή μου για το ινστιτούτο τεχνολογίας της Μασαχουσέτης με αντικείμενο τους δορυφόρους επικοινωνίας, πήρα την πρώτη γεύση σημαντικών αποδόσεων από το χρηματιστήριο. Μελετούσα τόσο τις τεχνικές όσο και τις πολιτικές πτυχές των δορυφόρων επικοινωνίας και κατέληξα να κάνω αίτηση για τις πρώτες συνδρομές μεριδίων της εταιρίας Communications Satellite Corporation το 1964. Πραγματοποίησα ένα κέρδος και έκτοτε κόλλησα. Από τη στιγμή που έγινα μέλος μιας βρετανικής εταιρείας μπρόκερ στο Χονγκ Κονγκ, της Vickers da Costa, αναμίχθηκα στη βιομηχανία οικονομικών υπηρεσιών εκ των έσω. Εκείνη την περίοδο ερευνούσα εταιρείες στην Ασία. Έπειτα, στις αρχές της δεκαετίας του '80 μετακόμισα στο Ταϊβάν για να ανοίξω τα γραφεία της Vickers στην Ταϊπέι και στη συνέχεια κλήθηκα να γίνω Πρόεδρος της International Investment Trust, της κοινοπραξίας μεταξύ των Vickers, Citibank, Lazard, Flemings και διάφορων ταϊβανέζικων τραπεζών. Εκείνη η εταιρεία ξεκίνησε το πρώτο επενδυτικό fund για ξένους επενδυτές στη Ταϊβάν, το Taiwan ROC Fund. Έπειτα δημιουργήσαμε σε εκείνη την χώρα το πρώτο ανοικτό δημόσιο fund αμοιβαίων κεφαλαίων. Το 1987, ο μακαρίτης Sir John Templeton με προσκάλεσε στον οργανισμό του για να ξεκινήσουμε το πρώτο fund αναδυόμενων αγορών, το Templeton Emerging Markets Fund, το οποίο υφίσταται έως σήμερα.
TRADERS': Πώς καταλήξατε στην άποψη ότι οι αναδυόμενες αγορές θα προσφέρουν εξαιρετικές ευκαιρίες;
Mobius: Ανέκαθεν ενδιαφερόμουν για τις αναδυόμενες χώρες. Άρχισα να ταξιδεύω στην Ασία στη δεκαετία του '60. Σπούδασα στην Ιαπωνία όταν ακόμα ήταν μια αναδυόμενη αγορά. Έχοντας υπάρξει μάρτυρας της εκεί ανάπτυξης, πιστεύω στη μελλοντική ανάπτυξη και άλλων αναδυόμενων χωρών.
TRADERS': Τι έπρεπε να υπερνικήσετε, ή να ξεπεράσετε, προκειμένου να γίνετε επιτυχής; Έπρεπε να «πληρώσετε κάποιο τίμημα»;
Mobius: Δεν μου αρέσει να αναγνωρίζω τον εαυτό μου ως πετυχημένο επενδυτή καθώς συνεχώς προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό για τους επενδυτές μας και η κάθε μέρα, η κάθε εβδομάδα, ο κάθε μήνας και το κάθε έτος αποτελούν μια νέα πρόκληση για να διατηρήσουμε την επιτυχία μας. Έως τώρα, η επιτυχία μας έχει βασιστεί σε μια ταπεινή προσέγγιση όπου αναγνωρίζουμε ότι δεν ξέρουμε τα πάντα και ότι πρέπει πάντα να έχουμε ανοικτό μυαλό για να μαθαίνουμε όλο και περισσότερα. Η επιτυχία στις επενδύσεις είναι αποτέλεσμα διαρκούς εκμάθησης και της διατήρησης ενός ανοικτού μυαλού. Δε νομίζω ότι χρειάστηκε να πληρώσω κάποιο τίμημα, δεδομένου ότι αγαπώ τη δουλειά μου και ήμουν αρκετά τυχερός ώστε να αποτελώ μέλος μιας σπουδαίας ομάδας, εδώ, στην Franklin Templeton.
TRADERS': Πώς διαφέρουν οι επενδύσεις στις χώρες που έχετε επισκεφθεί και τι είναι αυτό που ψάχνετε ως σημάδια επενδυτικού κλίματος όταν επισκέπτεστε νέα μέρη;
Mobius: Η προσωπική μου θεωρία είναι ότι οι χώρες που διευκολύνουν την είσοδο των επισκεπτών σε αυτές τείνουν να είναι φιλικές στις ξένες επενδύσεις. Όποτε επισκέπτομαι μια νέα χώρα, το ραντάρ μου ενεργοποιείται με το που κατεβαίνω από το αεροπλάνο και περνάω από τον έλεγχο. Τα σήματα που λαμβάνω εντείνονται καθώς διασχίζω την πόλη, φτάνω στο ξενοδοχείο, συζητώ με οδηγούς ταξί, περπατάω στη γειτονιά και συνομιλώ με το προσωπικό των καταστημάτων. Η κατάσταση των υποδομών αποτελεί συχνά σημάδι της οικονομικής επάρκειας.
TRADERS': Είστε, πιθανώς, ένας από τους πιό τακτικούς ταξιδιώτες στον κόσμο, έχοντας επισκεφτεί εκατοντάδες χώρες και χιλιάδες εταιρείες. Στο μπλογκ σας αναφέρετε ότι έχετε καλύψει 30 εκατομμύρια μίλια πτήσεων, το οποίο ισοδυναμεί με απόσταση 1000 φορές μεγαλύτερη από το γύρο του κόσμου (ή είναι ίση με 60 φορές την απόσταση από το φεγγάρι στη γη, μετ' επιστροφής) – το οποίο είναι απλά απίστευτο! Πώς αυτή η τεράστια εμπειρία σάς βοηθά να βρίσκετε και να αξιολογείτε επενδυτικές ευκαιρίες; Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείτε, τι είναι αυτό που ψάχνετε;
Mobius: Πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο να ταξιδεύεις επειδή το να παίρνεις συνέντευξη από τη διαχείριση και να πραγματοποιείς επιτόπιους ελέγχους είναι απαραίτητο για να κατανοήσεις και να αξιολογήσεις κατάλληλα οποιαδήποτε εταιρεία προτού προβείς σε κάποια επένδυση. Επίσης, το ταξίδι και η επίσκεψη επί τόπου βοηθούν στη διατήρηση μιας ανεξάρτητης και κριτικής οπτικής. Εργάζομαι πάντα σε συνεργασία με τα μέλη της ομάδας μου έτσι ώστε μεγάλο μέρος της δουλειάς και της προετοιμασίας να έχει ήδη γίνει και επικαιροποιηθεί προτού έρθουμε σε επαφή με τη διαχείριση ή/και επιθεωρήσουμε το εργοστάσιο, την αποθήκη εμπορευμάτων κλπ. Αυτή η άμεση και από πρώτο χέρι προσέγγιση παρέχει το όφελος μιας έγκαιρης κατανόησης (τόσο των ευκαιριών όσο και των παγίδων) των μετοχών των αναδυόμενων αγορών τις οποίες καλύπτουμε για τα κεφάλαια που διαχειριζόμαστε. Αυτή η κατανόηση και πληροφόρηση δεν μπορούν να αποκτηθούν εξ' αποστάσεως, πίσω από ένα μεγάλο και ακριβό γραφείο στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη ή οπουδήποτε μπορεί κανείς να κάθεται άνετα και να μελετά εκθέσεις τρίτων. Ο διαχειριστής κεφαλαίων πρέπει να κάνει τον κόπο να επισκεφθεί αυτές τις αναδυόμενες αγορές και να τις ερευνήσει ο ίδιος.
Στόχος μας είναι ο προσδιορισμός εκείνων των εταιρειών που πουλούν με πολύ μεγάλη έκπτωση στη μελλοντική εσωτερική αξία, κάτι που με την πάροδο του χρόνου μπορεί να προσφέρει τη μέγιστη δυνατή απόδοση τιμής μεριδίου. Ο βασικός παράγοντας της ανάλυσής μας είναι το τρέχον επίπεδο τιμών μιας εταιρείας σε σχέση με τη μακροπρόθεσμη δυναμική των κερδών της. Ψάχνουμε για ευκαιρίες επένδυσης σε υποτιμημένες εταιρείες που χαρακτηρίζονται γενικά από πεπειραμένη ανεξάρτητη διαχείριση, θετική ροή μετρητών και αύξηση κερδών, καλά τροφοδοτημένους ισολογισμούς με βιώσιμη δομή κεφαλαίων και μια υγιή απόδοση μερισμάτων.
TRADERS': Τι το ιδιαίτερο έχουν οι αναδυόμενες αγορές όταν εξετάζουμε έννοιες όπως BRIC και Next 11; Επίσης, τι είδους ρόλο παίζει η πρόσφατη καθοδική μετατόπιση στις τιμές των εμπορευμάτων για την προοπτική των αναδυόμενων αγορών;
Mobius: Οι αναδυόμενες αγορές (Emerging Markets - EM) είναι ιδιαίτερες για διάφορους λόγους αλλά ο σημαντικότερος μπορεί να εκφραστεί με μια λέξη: Ανάπτυξη. Οι αναδυόμενες αγορές αναπτύσσονται με έναν πολύ γρηγορότερο ρυθμό σε σχέση με τις αναπτυγμένες αγορές και, συνεπώς, δημιουργούν τεράστιες ευκαιρίες για τους επενδυτές. Η έννοια BRIC ήταν εύκολα αντιληπτή και κατανοητή για τους επενδυτές - μόνο τέσσερις χώρες - όλες μεγάλες - και όλες τους να αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο μέρος της κεφαλαιοποίησης των αναδυόμενων αγορών. Εντούτοις, είναι περιορισμένη καθώς δεν προσφέρει το πεδίο και την ποικιλία της έννοιας των παγκόσμιων αναδυόμενων αγορών. Την έννοια του «Next 11», ξεχάστε την.
Όσον αφορά στις τιμές των εμπορευμάτων, όπως με όλα τα πράγματα στις παγκόσμιες αγορές, υπάρχει μια φωτεινή και μια σκοτεινή πλευρά. Για πολλές χώρες EM, οι χαμηλότερες τιμές εμπορευμάτων αποτελούν μια εξαιρετική ανάπτυξη. Εάν πάρουμε τις δύο μεγαλύτερες αναδυόμενες αγορές, την Ινδία και την Κίνα, είναι καθαροί εισαγωγείς πετρελαίου και ενός μεγάλου πλήθους εμπορευμάτων. Σε αυτές τις χώρες, οι χαμηλότερες τιμές αποτελούν κάτι ιδιαίτερα θετικό που θα προωθήσει την οικονομική ανάπτυξή τους.
TRADERS': Μόλις αποκτήσετε μια θέση, ποιούς παράγοντες λαμβάνετε υπόψη προκειμένου να διαχειριστείτε τη συναλλαγή ως προς την αύξηση ή τη μείωση του μεγέθους θέσης;
Mobius: Αξιολογούμε αξιόγραφα με επενδυτικό ορίζοντα πενταετίας και αυξάνουμε ή μειώνουμε το μέγεθος θέσης σε περίπτωση αλλαγών στα θεμελιώδη της εταιρείας ή βάσει των προβλέψεών μας. Βραχυπρόθεσμες περίοδοι ακραίας ευφορίας ή αρνητικού κλίματος στην αγορά, που μπορεί να οδηγήσουν στην υπερεκτίμηση ή την υποεκτίμηση της τιμής της μετοχής μιας εταιρείας σε σχέση με τη αντικειμενική αξία της, έχουν επίσης προσφέρει ελκυστικές ευκαιρίες επένδυσης για μακροπρόθεσμους επενδυτές σαν κι εμάς.
TRADERS': Ποια γεγονότα σάς οδηγούν στην απόφαση να πουλήσετε τελικά μια θέση;
Mobius: Οι μετοχές πωλούνται εάν
1. αλλάξουν τα θεμελιώδη,
2. επιτευχθούν όρια τιμών,
3. βρούμε καλύτερη αξία σε μια άλλη εταιρεία κάπου αλλού.
TRADERS': Ποια εμπειρία ή ιστορία από το παρελθόν, από την οποία έχετε διδαχθεί πολλά, θεωρείτε εξαιρετική και θα θέλατε να τη μοιραστείτε μαζί μας;
Mobius: Όταν έψαχνα για δουλειά αφότου αποφοίτησα, άρχισα να έρχομαι σε επαφή με άλλους αποφοίτους του κολλεγίου, οι οποίοι εργαζόντουσαν. Δεν τους ζητούσα δουλειά αλλά συμβουλές για το πώς να χτίσω μια σταδιοδρομία. Ήταν όλοι τους φιλικοί και οι συμβουλές τους με ωφέλησαν ιδιαίτερα. Ένας σύμβουλος που επισκέφτηκα είχε μια πλακέτα στο γραφείο του που δεν θα την ξεχάσω ποτέ και μου εξήγησε την επιτυχία της πολύ επιτυχούς εταιρείας του. Στην πλακέτα αναγραφόταν: «Δεν υπάρχουν όρια στο πού μπορείς να φτάσεις εφ' όσον δεν σε ενοχλεί ποιός δέχεται τα εύσημα». Με έναν σύντομο τρόπο, εξέφραζε την πιό στοιχειώδη αλήθεια: Η επιτυχία σου εξαρτάται από την επιτυχία άλλων ανθρώπων γύρω σου και βοηθώντας τους να πετύχουν, πετυχαίνεις κι εσύ.
TRADERS': Όλοι οι επενδυτές κάνουν λάθη από καιρό σε καιρό, τουλάχιστον εξετάζοντας τα πράγματα αναδρομικά. Πολλοί επενδυτές ωστόσο δυσκολεύονται να παραδεχτούν τα λάθη τους. Εντούτοις, τα λάθη αποτελούν συγχρόνως τη μοναδική πηγή εκμάθησης προκειμένου να εξελιχθείς και να γίνεις καλύτερος. Μπορείτε να μας περιγράψετε μια κατάσταση όπου κάνατε λάθος; Πώς χειριστήκατε την κατάσταση και τι μάθατε από εκείνη την εμπειρία;
Mobius: Ήταν το να αγοράζω πολύ νωρίς και να πουλάω πολύ νωρίς. Είναι πάντα καλύτερα να είναι κανείς υπομονετικός και να περιμένει την καλύτερη στιγμή, όταν η διάθεση είναι όσο χειρότερη γίνεται. Εφόσον αγοράσεις, το καλύτερο είναι να το διατηρήσεις, εάν τα θεμελιώδη της επένδυσης είναι θεμιτά.
TRADERS': Θυμάστε κάποιες εξαιρετικές συναλλαγές ή συνθήκες της αγοράς κατά το παρελθόν που σας απέφεραν ράλι κερδών ή απωλειών; Τι ήταν αυτό που έκανε τις συναλλαγές ή τις συνθήκες εξαιρετικές κατά τη γνώμη σας;
Mobius: Μια από τις καλύτερες επενδύσεις κατά τα τελευταία χρόνια ήταν σε μια κινεζική εταιρεία παραγωγής αιολικής ενέργειας. Με αυτή τη μετοχή κερδίσαμε 17 φορές το αρχικό κεφάλαιό μας. Άρα, θα έλεγα ότι ήταν μια από τις καλύτερες.
TRADERS': Τι συστήνετε στους νέους επενδυτές για να ξεκινήσουν;
Mobius: Οι επενδυτές πρέπει πάντα να είναι σε ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο που να το διαχειρίζονται ικανοί και αφοσιωμένοι διαχειριστές κεφαλαίων. Δεν υπάρχει κανένα συγκεκριμένο εγχειρίδιο, καθώς η διαδικασία είναι πολυσύνθετη. Απαιτείται αδιάκοπη προσοχή και ένα μεγάλο προσωπικό για να παρακολουθεί τις επενδύσεις, κάτι που δεν μπορούν να κάνουν μεμονωμένοι επενδυτές. Πέντε συμβουλές για την επιλογή του κατάλληλου διαχειριστή θα ήταν οι εξής. Βρείτε έναν διαχειριστή που:
1. είναι οικονομικά εύρωστος και αξιόπιστος,
2. διαθέτει ένα προσωπικό από αφοσιωμένους και έμπειρους διαχειριστές,
3. έχει μια λειτουργική διοίκηση που είναι ικανή να διαχειρίζεται σύνθετες και πολυάριθμες συναλλαγές,
4. είναι ανεξάρτητος και ασχολείται μόνο με τη διαχείριση χρημάτων,
5. έχει ένα θετικό, μακροπρόθεσμο ιστορικό επενδυτικών επιτυχιών.
TRADERS': Δείχνετε να διαθέτετε ένα ιδιαίτερα ισχυρό κίνητρο που σας κάνει να ξεπερνάτε κάθε εμπόδιο και που σας κράτησε στο παιχνίδι για δεκαετίες, ενώ άλλοι κάποια στιγμή τα παράτησαν. Κι αυτό επειδή η αλήθεια είναι πως οι επενδύσεις μπορεί να αποτελούν την πιο σκληρή δουλειά. Πώς διατηρείτε το κίνητρό σας όταν τα πράγματα καταρρέουν, όπως έγινε, πιθανόν, το 2008 ή κατά τη διάρκεια της ασιατικής κρίσης του 1998;
Mobius: Νομίζω ότι έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το να είσαι αισιόδοξος και να συμπεριφέρεσαι με τον σωστό τρόπο. Η επιθυμία να μαθαίνουμε και να εξερευνούμε διαρκώς και, κυρίως, να μη θεωρούμε τίποτα ως δεδομένο, μας επιτρέπει να υιοθετούμε μια ταπεινή άποψη και να εξετάζουμε ακόμη και τη μικρότερη και λιγότερο δημοφιλή αγορά με ανοικτό μυαλό.
TRADERS': Η ζωή δεν είναι μόνο δουλειά και χρήματα. Όσον αφορά στην ποιότητα ζωής, την ευγένεια των ανθρώπων και την όμορφη φύση για εξερεύνηση, ποια μέρη θα μας προτείνατε να επισκεφτούμε, ή ακόμα και να τα επιλέξουμε ως μόνιμη κατοικία;
Mobius: Εάν έπρεπε να επιλέξω, θα επέλεγα τη Σιγκαπούρη, το Χονγκ Κονγκ και την Οζάκα. Η Σιγκαπούρη είναι ένα θαυμάσιο μέρος όπου μπορείς να κάνεις πολλά προς κάθε κατεύθυνση, τοπίο, ψώνια κλπ. Το Χονγκ Κονγκ είναι τολμηρό και συναρπαστικό, με απίστευτη ενέργεια. Η Οζάκα είναι η επιχειρηματική καρδιά της Ιαπωνίας με πιο πρακτική όψη από το Τόκιο, το οποίο είναι το διοικητικό κέντρο της χώρας. Επιπλέον, κοντά στην Οζάκα βρίσκονται το Κιότο και το Κόουμπ, οπότε μπορεί κανείς να δει διάφορα μέρη. «
* Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε από τον Marko Graenitz.
** Μπορείτε να κάνετε δωρεάν εγγραφή στο περιοδικό TRADERS' εδώ.