Η ανάπτυξη του συστήματος συναλλαγών σας
Σε ποιες βασικές αρχές στηρίζεται ένα σύστημα συναλλαγών. Ο παράγοντας ψυχολογία και οι τεχνικοί δείκτες. Η οπτική αναγνώριση των σχηματισμών.
Ο σχηματισμός των τιμών στην αγορά προκύπτει από την συναισθηματική δυναμική και την ένταση της αλληλεπίδρασης των παραγόντων της αγοράς – των αντιλήψεών τους, της ψυχοσύνθεσής τους και των βασικών τους αρχών.
Αυτοί οι ποιοτικοί παράγοντες είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν. Αυτός είναι σίγουρα ένας από τους λόγους για τους οποίους πολλά συστήματα συναλλαγών βασίζονται αποκλειστικά σε ποσοτικούς παράγοντες.
Ωστόσο, αυτή ακριβώς η ένταξη των ποσοτικών και ποιοτικών παραγόντων οδηγεί στην επίτευξη μιας μακροπρόθεσμης σταθερής και άκρως κερδοφόρας εξέλιξης. Αναζητήστε την επιτυχία, μέσω της εξειδίκευσης.
» Πολλοί traders και επενδυτές φθάνουν κάποτε στο σημείο να θέλουν να αναπτύξουν το δικό τους σύστημα συναλλαγών. Κατά την ανάπτυξη του συστήματος μόνο λίγοι λαμβάνουν υπόψη την βασική ψυχολογία των συμμετεχόντων της αγοράς . Ο σχηματισμός των τιμών στην αγορά προκύπτει από την προσφορά και την ζήτηση – εξαιτίας των αντιλήψεων, της ψυχολογικής κατάστασης και των βασικών παραδοχών των συμμετεχόντων.
Η συναισθηματική δυναμική της αλληλεπίδρασης των αγοραστών και των πωλητών καθορίζει πότε η τιμή θα σταματήσει ή πότε και με ποια δύναμη θα κινηθεί προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Με την βοήθεια συγκεκριμένων σχηματισμών στο γράφημα, παρόμοιων με το αποτύπωμα μιας πατημασιάς, μπορεί να αναγνωριστεί αυτή η δυναμική (Visual Pattern Recognition=οπτική αναγνώριση σχηματισμών). Καθώς όλες οι αγορές υπόκεινται στη δυναμική των αγοραστών και των πωλητών, θα βρείτε τον ίδιο σχηματισμό σε διαφορετικά χρονικά πλαίσια (π.χ. 15λεπτο διάγραμμα ή ημερήσιο διάγραμμα) καθώς και σε διαφορετικές αγορές (Forex, δείκτες, μετοχές, εμπορεύματα κτλ.). Οι αγορές μπορούν να θεωρηθούν ως φράκταλ. Ένα σύστημα συναλλαγών που βασίζεται στην αναγνώριση σχηματισμών θα πρέπει να λειτουργεί αξιόπιστα σε πολλαπλά χρονικά πλαίσια και σε διαφορετικές αγορές.
Οι βασικές αρχές ως αποφασιστική βάση
Ένα σύστημα συναλλαγών βασίζεται πάντα σε συγκεκριμένες πεποιθήσεις. Μπορεί κάλλιστα οι δημιουργοί των συστημάτων να μην έχουν πλήρη επίγνωση αυτών. Τα πιο κερδοφόρα συστήματα συναλλαγών, τα οποία δημιουργούν μακροπρόθεσμα ένα σταθερό εισόδημα, στηρίζονται σε μια ισχυρή βάση αρχών. Διότι μόνο όταν ξέρετε πως σκέφτονται οι συμμετέχοντες στην αγορά και πως ενεργούν σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορείτε να αναπτύξετε ένα κερδοφόρο και συνεπές σύστημα συναλλαγών. Δεν παίζει κανένα ρόλο εάν η εκτέλεση των συναλλαγών είναι πλήρως αυτοματοποιημένη ή εάν στηρίζεται στην διακριτική ευχέρεια του δημιουργού. Στην πραγματικότητα πρόκειται για διαπραγματευτικές ιδέες (ή ιδέες χαμηλού κινδύνου) οι οποίες εμφανίζουν ταυτόχρονα ένα προφίλ χαμηλού κινδύνου και υψηλό δυναμικό κέρδους. Αυτές είναι συνήθως ιδιαίτερα κερδοφόρες θέσεις στην αγορά που δεν είναι εύκολο να βρεθούν και με την πάροδο του χρόνου εμφανίζουν μια ορισμένη σταθερότητα. Ένα σύστημα συναλλαγών το οποίο βασίζεται σε μια ή περισσότερες ιδέες συναλλαγών θα πρέπει να δημιουργεί μακροπρόθεσμα μια θετική αναμενόμενη αξία και να αντιμετωπίζει με επιτυχία βραχυπρόθεσμες καθοδικές φάσεις. Το σύστημα πρέπει να έχει ως στόχο την αναγνώριση όσο το δυνατόν περισσότερων πλεονεκτημάτων στην αγορά (το λεγόμενο edge) και την μετατροπή τους σε κέρδη. Όσα περισσότερα Edges ενσωματωθούν στο σύστημα τόσο καλύτερη θα είναι και η απόδοσή του (βλέπε εικόνα 1). Η απόδοση μπορεί να περιγραφεί από το ποσοστό κέρδους, τη μέση αναμενόμενη αξία των κερδών, τη μεταβλητότητα των επιμέρους αναμενόμενων τιμών και τον αριθμό των δυνατοτήτων για συναλλαγές ανά έτος. Ένας τυπικός υπολογισμός για τον προσδιορισμό του μεγέθους της απόδοσης του συστήματος μπορεί να είναι το SQN-System Quality Number (βλέπε Infobox).
Ίσως να αναρωτιέστε γιατί όλη αυτή η προσπάθεια να ξεκινήσει κάποιος από τις βασικές προϋποθέσεις; Εν τέλει είναι πολύ εύκολο με τη σημερινή τεχνολογία να συνθέσει ένα σύνολο από μια σειρά παραδοσιακούς, ελεύθερα διαθέσιμους, τεχνικούς δείκτες. Για παράδειγμα ο συνδυασμός του τεχνικού δείκτη MACD (κινητός μέσος σύγκλισης/απόκλισης) με τον κινητό μέσο Crossover φαίνεται πολλά υποσχόμενος. Επίσης το σύνολο των τεχνικών δεικτών των Broker μπορεί εύκολα να ελεγχθεί στατιστικώς (back test) και να βελτιστοποιηθεί στην υπό εξέταση περίοδο. Με αυτή την μέθοδο μπορούν πολύ γρήγορα να βρεθούν κερδοφόροι συσχετισμοί. Ωστόσο αυτοί δεν έχουν διάρκεια. Λειτουργούν ως επί το πλείστον μόνο στο βελτιστοποιημένο back test. Ο λόγος για αυτό είναι ότι αυτοί οι συσχετισμοί δεν απεικονίζουν αιτιώδεις και ποιοτικές συνάφειες. Αυτές προκύπτουν μόνο από την λογική των βασικών αρχών. Επιπλέον πρέπει να τεθούν οι ακόλουθες ερωτήσεις: Μπορεί μια τέτοια απλή και αμιγώς ποσοτική προσέγγιση να οδηγήσει πραγματικά στην επιτυχία? Δεν θα έπρεπε η μάζα να γράφει ζημιές έτσι ώστε κάποιοι άλλοι λίγοι να απορροφούν κέρδη από την κεφαλαιαγορά?
Ανάπτυξη συστήματος χρησιμοποιώντας
συγκεκριμένα παραδείγματα
Πολλά συστήματα βασίζονται αποκλειστικά σε ποσοτικούς παράγοντες. Η ψυχολογική δυναμική των φορέων της αγοράς δεν λαμβάνεται υπόψη με αυτό τον τρόπο. Ωστόσο, είναι αυτοί οι ποιοτικοί παράγοντες –βασισμένοι στις δυνατότητες και αδυναμίες των συμμετεχόντων – που είναι σημαντικοί για τη μακροπρόθεσμη και σταθερή εξέλιξη των κερδών του συστήματος. Πως είναι δυνατόν να ενσωματωθούν τόσο τα ποιοτικά όσο και τα ποσοτικά στοιχεία σε ένα σύστημα? Το ακόλουθο παράδειγμα δείχνει πως ξεκινώντας από τις βασικές αρχές, που στηρίζονται η μια στην άλλη, μπορούν να εντοπιστούν τα πλεονεκτήματα στην αγορά (Market-Edges). Αυτές επιτρέπουν μια ποιοτική περιγραφή του προς ανάπτυξη συστήματος συναλλαγών.
Α) Βασικές αρχές και προσδιορισμός
των πλεονεκτημάτων της αγοράς
1) Οι τάσεις της αγοράς συνήθως συνεχίζουν περισσότερο από ότι φαντάζονται οι φορείς της αγοράς Πλεονέκτημα 1: Ανέπτυξε ένα σύστημα συναλλαγών το οποίο ακολουθεί την τάση (σύστημα παρακολούθησης τάσης)
2) Οι σταθεροποιήσεις (consolidation) της τιμής εντός μιας τάσης αποτελούν σύντομα χρονικά διαστήματα ανάπαυσης (το λεγόμενο Refresher). Αυτά είναι απαραίτητα έτσι ώστε η τάση να ξαναποκτήσει δυνάμεις για να μπορέσει να συνεχίσει. Πλεονέκτημα 2: Αναζητήστε ευκαιρίες εισόδου στην τάση μόνο όταν μια σταθεροποίηση έχει λάβει χώρα.
3) Η ‘’μάζα’’ στην αγορά κεφαλαίων είναι ως επί το πλείστον λάθος και ως εκ τούτου υφίσταται απώλειες, μόνο λίγοι έχουν επιτυχίες. Πλεονέκτημα 3: Αναζήτησε ευκαιρίες εισόδου εκεί όπου η είσοδος εμφανίζεται αντι-διαισθητική (niche).
4) Η διάσπαση τιμών είναι δημοφιλής στην πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην αγορά. Είναι εύκολο να αναγνωριστούν και φαίνονται λογικές (στατιστικώς οι περισσότερες διασπάσεις αποτυγχάνουν) Πλεονέκτημα 4: Βρες μια στρατηγική που να κερδίζει από λανθασμένες διασπάσεις.
5) Πολλοί Trader πράττουν συναλλαγές ενάντια στην τάση, είναι συναισθηματικοί και κυρίως χάνουν (οι συναλλαγές προς την κατεύθυνση της τάσης τους είναι πληκτικές). Πλεονέκτημα 5: Βρείτε τέτοιες καταστάσεις όπου οι trader που συναλλάσσονται ενάντια της τάσης ‘’καίνε τα δάχτυλα τους’’ και ανεβείτε εκεί με την τάση. Οι ισχυρότερες και πιο αξιόπιστες μετακινήσεις προκύπτουν όταν οι φορείς της αγοράς πιάνονται απροετοίμαστοι (οι λεγόμενες παγίδες= traps) και είναι αναγκασμένοι να κλείσουν τις θέσεις τους με ζημιά και έτσι οδηγούν τις τιμές προς τα πάνω. Πλεονέκτημα 6: Βρείτε τις καταστάσεις οι οποίες προκαλούν μεγάλο πόνο σε πολλούς από τους συμμετέχοντες στην αγορά. Αυτές είναι συνήθως καταστάσεις που φαίνονται πολύ ‘’ασφαλείς’’ αλλά οι τιμές γυρνάνε αστραπιαία στο κόκκινο (παγίδα του trader).
B) Χαρακτηριστικά του συστήματος
συναλλαγών και πιθανές ιδέες εφαρμογής.
Με βάση τα παραπάνω πλεονεκτήματα μπορεί πλέον να περιγραφεί ποιοτικώς το σύστημα βάσει διαφορετικών χαρακτηριστικών:
- Τύπος: σύστημα που ακολουθεί την τάση (συναλλαγές με βάση την τάση)
- Περιβάλλον: είσοδος μετά από μια σταθεροποίηση (Συστολή Μεταβλητότητας =volatility contraction)
- Λογική: Η στρατηγική δεν ακολουθεί την κατανόηση της «μάζας», αλλά είναι μάλλον αντι-διαισθητική
- Στρατηγική: διαχείριση των λανθασμένων διασπάσεων (αναγνώριση καταστάσεων όπου οι διασπάσεις αποτυγχάνουν με μεγάλη πιθανότητα)
- Αντίθετη πλευρά: Trader με συναλλαγές αντίθετες στην τάση
- Είσοδος: παγίδα των trader (Ανοίξτε μια θέση όταν οι traders οι οποίοι είναι αντίθετοι στην τάση αναγκάζονται να βγουν)
Αυτή η περιγραφή έχει ως βάση τις λογικές αιτιώδεις συνάφειες. Η λογική των βασικών αρχών μπορεί να κατανοηθεί ως ακρογωνιαίος λίθος του επιχειρηματικού μοντέλου ‘’Σύστημα Συναλλαγών’’. Μόνο μετά από αυτή την προκαταρκτική εργασία αποκτά νόημα ο ειδικός σχεδιασμός του συστήματος (αρχίζοντας από το setup-εισόδου) μέσω της αναζήτησης των αντίστοιχων κανόνων, οι οποίοι μπορούν να βασιστούν σε κατάλληλους τεχνικούς δείκτες ή/και συγκεκριμένους σχηματισμούς. Για κάθε χαρακτηριστικό περιγραφής υπάρχει ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων σχεδιασμού. Από μια περιγραφή του συστήματος (βλέπε παραπάνω) μπορεί να αναπτυχθεί ένα πλήθος διαφορετικών συστημάτων. Εδώ συνιστάται ο συνδυασμός των κανόνων που βασίζονται σε δείκτες όπως και η οπτική αναγνώριση σχηματισμών (βλέπε εικόνα 2).
Η ανάλυση της τάσης (χαρακτηριστικό 1) μπορεί για παράδειγμα να υλοποιηθεί με διαφορετικούς τρόπους. Αυτό μπορεί να γίνει με την τεχνική ανάλυση της αγοράς (υψηλότερα υψηλά και υψηλότερα χαμηλά) και με τη σωστή σειρά διαφορετικών κινητών μέσων όρων ή με την εφαρμογής μιας γραμμής παλινδρόμησης. Όσον αφορά στη δημιουργικότητα του προσδιορισμού της τάσης δεν τίθενται όρια. Επιπλέον είναι σημαντικό να καθοριστεί ο ορίζοντας παρατήρησης της τάσης . Επίσης για παράδειγμα, πρέπει να καθοριστεί η απαραίτητη δύναμη και κανονικότητα της τάσης. Η στρατηγική των λανθασμένων διασπάσεων (βλέπε χαρακτηριστικό 4) θα μπορούσε για παράδειγμα να προσδιοριστεί με την εξέταση της αποτυχίας των σημάτων εισόδου του MACD. Αυτό θα μπορούσε να γίνει σε συνδυασμό με ορισμένους σχηματισμούς κεριών, για παράδειγμα ένα κερί-σφυρί (οπτικός σχηματισμός).
Oπτική αναγνώριση σχηματισμών
Συνιστάται ο προσδιορισμός των κύριων χαρακτηριστικών του συστήματος να βασίζεται στην αναγνώριση των οπτικών σχηματισμών. Το μεγάλο πλεονέκτημα της αναγνώρισης σχηματισμών είναι στην πραγματικότητα η ιδιαίτερη δύναμη των διαισθητικών (discretionary) trader. Μόνο λίγα συστήματα συναλλαγών είναι σε θέση να αναγνωρίζουν με επιτυχία τους οπτικούς σχηματισμούς. Το σύνολο των κανόνων πρέπει να συγκεκριμενοποιηθεί ανάλογα για να μπορέσει να απεικονίσει το διαισθητικό στοιχείο της αναγνώρισης των σχηματισμών. Αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο: ένας σχετικά εύκολα για το ανθρώπινο μάτι αναγνωρίσιμος σχηματισμός, ο προγραμματισμός του όμως είναι εν μέρει πολύ χρονοβόρος και δαπανηρός. Με βάση το παράδειγμα των υποκείμενων χαρακτηριστικών του συστήματος 2, 3 και 4 (σταθεροποίηση τάσης / αντί-διαισθητική είσοδος / στα πλαίσια μιας ψευδοδιάσπασης) είναι πιθανές διάφορες δυνατότητες οπτικής σχεδίασης . Όλα τα τρία παραδείγματα στην εικόνα 3 πληρούν το κριτήριο της σταθεροποίησης (χαρακτηριστικό 2). Σε αυτή την περίπτωση παίρνει την μορφή της οριζόντιας γραμμής σε μια ανοδική τάση. Το μήκος της σταθεροποίησης αυξάνεται στην τρίτη παραλλαγή. Και στις τρεις περιπτώσεις υπάρχει μια διάσπαση της οριζόντιας γραμμής προς τα κάτω. Η εκ νέου διάσπαση της γραμμής προς τα πάνω επιβεβαιώνει την ψευδοδιάσπαση (χαρακτηριστικό 4). Κατά την στιγμής της εκ νέου διάσπασης η ‘μάζα’ των traders είναι πεπεισμένη για την επιτυχία του short-signal. Από εκεί ακολουθεί η είσοδος σε θέση long η οποία είναι αντίθετη στην διαίσθηση των traders (χαρακτηριστικό 3). Και οι τρεις παραλλαγές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον ειδικό σχηματισμό του συστήματος. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα της πρώτης παραλλαγής είναι ο μεγάλος ετησίως αριθμός ευκαιριών για συναλλαγές. Η τρίτη παραλλαγή είναι η πιο συγκεκριμένη. Μια σταθεροποίηση πολλαπλής επαφής δεν συμβαίνει τόσο συχνά στην αγορά. Εξαιτίας όμως του μήκους της σταθεροποίησης και του μεγάλου αριθμού επαφών η συναισθηματική δυναμική ή η συσσώρευση πίεσης μεταξύ των αγοραστών και των πωλητών φθάνει στο μέγιστο.
Και τα τρία μοντέλα πρέπει να προγραμματιστούν ανεξάρτητα αφού μια τυποποιημένη λύση δεν είναι διαθέσιμη. Με την προσέγγιση του προσαρμοσμένου προγραμματισμού μπορείτε να είστε σίγουροι ότι αυτό το σύστημα θα έχει μια εξειδικευμένη θέση στην αγορά. Μετά την εφαρμογή θα πρέπει με την πάροδο του χρόνου να δοκιμαστεί η απόδοση του συστήματος – ένα back test, forward-test και μια προσομοίωση παρέχουν για την στατιστική ανάλυση το πολλαπλάσιο -κινδύνου ( γνωστό και ως ‘R’). Έναν ειδικό σχεδιασμό μιας στρατηγικής συναλλαγών βασισμένο στις παραπάνω βασικές αρχές και χαρακτηριστικά του συστήματος θα βρείτε σε συνδυασμό με την οπτική αναγνώριση σχηματισμών (παραλλαγή 3) στο περιοδικό TRADERS’ 03/2015 ( Άρθρο –Στρατηγικής ‘Γίνετε ο κυνηγός’).
Τα επιμέρους συστατικά του συστήματος
Μέχρι στιγμής εξηγήσαμε το σχεδιασμό του συστήματος συναλλαγών, ιδιαίτερα το στήσιμο για την είσοδο. Θα πρέπει να κάνετε περαιτέρω σκέψεις για τους συγκεκριμένους κανόνες εισόδου και την τοποθέτηση ενός αρχικού stop. Επιπλέον σε ένα σύστημα συναλλαγών ανήκουν και άλλα σημαντικά στοιχεία του συστήματος. Όπως ήδη θα έχετε ακούσει ότι η είσοδος (δηλαδή Setup, συγκεκριμένη είσοδο και αρχικό Stop) δεν είναι το σημαντικότερο. Είναι μόνο η βασική προϋπόθεση για να προχωρήσει κάποιος με την ανάπτυξη του συστήματος. Χωρίς λειτουργική είσοδο με θετική αναμενόμενη αξία δεν χρειάζεται να κάνετε περαιτέρω σκέψεις για τα στοιχεία του συστήματος. (βλέπε εικόνα 4). Αφού οριστεί το Setup-εισόδου, τότε άλλα στοιχεία θα έχουν μεγαλύτερη επιρροή στην απόδοση του συστήματος. Ουσιαστικά είναι τα εφαρμοζόμενα φίλτρα, ο αλγόριθμος εξόδου όπως και ο αλγόριθμος για τον προσδιορισμό του μεγέθους της θέσης.
a) Φίλτρα
Ο σκοπός του φίλτρου είναι να εξαλείψει τις απώλειες από τις συναλλαγές. Ο στόχος είναι η αύξηση της απόδοσης και της αναμενόμενης αξίας. Ο αριθμός των συστημικών συναλλαγών δεν πρέπει να μειωθεί πάρα πολύ. Επίσης, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι μόνο καλές συναλλαγές -δηλαδή υψηλά κέρδη – θα επιλεχθούν. Συνήθως μπορεί να αναγνωριστεί μια ομάδα επαναλαμβανόμενων ζημιογόνων συναλλαγών, με την βοήθεια ορισμένων κανόνων φιλτραρίσματος. Ορισμένες φορές θα υπάρξουν και συναλλαγές οι οποίες δεν θα είναι επωφελείς.
b) Αλγόριθμος εξόδου
Ο αλγόριθμος εξόδου μπορεί να θεωρηθεί ως το συστατικό σύστημα που αποτελεί την μεγαλύτερη πρόκληση. Μια συναλλαγή μπορεί να χωριστεί σε τρεις φάσεις:
- Περιορισμό των ζημιών (ακόμα και σε αρχικό κίνδυνο)
- Μεγιστοποίηση κέρδους (ακόμα και στο όριο της αποδοτικότητας)
- Διασφάλιση κέρδους ( όταν επιτυγχάνεται ένας ορισμένος στόχος)
Ο σκοπός της εξόδου είναι να διαχειρίζεται την συναλλαγή αναλόγως αυτών των φάσεων. Για κάθε φάση ισχύουν συνήθως και διαφορετικοί κανόνες εξόδου. Μεταξύ άλλων θα πρέπει να καθοριστεί πώς να προχωρήσει το σύστημα στην περίπτωση της αύξησης της μεταβλητότητας (Volatility-stop) ή ποια θα είναι η διάρκεια μιας συναλλαγής όταν βρίσκεται σε φάση πλάγιας κίνησης (stop-time). Ο αλγόριθμος εξόδου στηρίζεται, όπως και το setup, σε ορισμένες βασικές αρχές που αρμόζουν στο σύστημα.
c) Αλγόριθμος θέσης μεγέθους
Ο προσδιορισμός του μεγέθους της θέσης είναι το στοιχείο του συστήματος το οποίο ρυθμίζει την επίτευξη των επενδυτικών στόχων. Απαντά στο ερώτημα ‘πόσο’? Αυτό σημαίνει, σε περίπτωση ζημιάς, ποιό ποσοστό του λογαριασμού είστε πρόθυμοι να θέσετε ανά συναλλαγή? Όσο υψηλότερη η θέση τόσο μεγαλύτερο το δυναμικό κέρδους ή ζημιάς ανά συναλλαγή. Επίσης, μπορεί να φανεί αν κατά την τρέχουσα περίοδο το σύστημα έχει κέρδη. Έτσι μπορείτε για παράδειγμα να χρησιμοποιήσετε ένα μέρος των κερδών για να αυξήσετε ανάλογα το δυναμικό κινδύνου/κέρδους στις επόμενες συναλλαγές (Markets‘ Money). Όσο καλύτερη είναι η απόδοση του συστήματος –όσο το δυνατόν απότομη και ομαλή καμπύλη ιδίων κεφαλαίων- τόσο πιο εύκολη θα είναι η επίτευξη των στόχων με την βοήθεια του αλγόριθμου μεγέθους θέσης. Είναι για παράδειγμα επενδυτικός σας στόχος η επίτευξη όσο το δυνατόν υψηλότερη απόδοση? Ή θέλετε να ελαχιστοποιήσετε την πιθανότητα ζημίας κεφαλαίου (drawdowns) ενώ είστε πρόθυμοι με την καλή απόδοση του συστήματος να αυξήσετε τον κίνδυνο? Όλα αυτά ρυθμίζονται με την βοήθεια του αλγόριθμου μεγέθους θέσης. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να έχει γίνει σαφές ποιον οικονομικό στόχο θα ακολουθήσει το σύστημα συναλλαγών σας.
Συμπέρασμα
Η ανάπτυξη του συστήματος είναι μια επαναληπτική και δημιουργική διαδικασία η οποία θα πρέπει να λάβει υπόψη τόσο ποιοτικούς όσο και ποσοτικούς παράγοντες. Είναι όντως αληθές ότι η ανάπτυξη των πραγματικά καλών συστημάτων συναλλαγών στηρίζεται στις βασικές αρχές. Τα στοιχεία του συστήματος μπορούν να έχουν συνοχή μεταξύ τους , μόνο όταν καταλάβετε ότι το σύστημα λειτουργεί ως ένα ‘επιχειρηματικό μοντέλο’. Επιπλέον: εάν γνωρίζετε τις αρχές του συστήματος και μπορέσετε να το κατανοήσετε, τότε θα μπορέσετε να έχετε την απαραίτητη εμπιστοσύνη στο σύστημα. Μια εμπιστοσύνη η οποία είναι αναγκαία για να μπορέστε να επιβιώσετε σε φάσεις ζημίας.