Ανάπτυξη μιας επιτυχημένης στρατηγικής
Δεν πρέπει να παίρνετε το trading προσωπικά
Dan Gramza
Ο Dan Gramza είναι ο Πρόεδρος της Gramza Capital Management και DMG Advisors. Εργάζεται ως trader, σύμβουλος hedge fund και επενδυτών ETF. Ως ειδικός, έχει ήδη κάνει διαλέξεις ή διαβουλεύσεις σε 36 χρηματιστήρια και 450 εταιρείες σε σύνολο 36 χωρών. Ο Gramza εργαζόταν στον τομέα των ιδιωτικών επενδύσεων στο ‘σανίδι’ του χρηματιστηρίου του Σικάγου και διεύθυνε μια εταιρεία εκτέλεσης συναλλαγών επί ΣΜΕ. Υπήρξε ενεργός και στις πολεμικές τέχνες για πολλά χρόνια, έχοντας κατακτήσει την έκτη μαύρη ζώνη στο καράτε Kyokushin και άλλα παρόμοια βραβεία. Για την καλύτερη κατανόηση της προσέγγισης του Gramza στις αγορές, οι ενδιαφερόμενοι αναγνώστες μπορούν να δουν τα τρέχοντα και αρχειοθετημένα βίντεο στη διεύθυνση
www.dangramza.com.
» TRADERS’: Μπορείτε να θυμηθείτε τις πρώτες σας συναλλαγές;
Gramza: Ενδιαφερόμουν για τις συναλλαγές κατά τη διάρκεια των σπουδών μου ως Μηχανολόγος Μηχανικός στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ιλλινόις στο Σικάγο. Βίωσα την πρώτη μου εμπειρία στις συναλλαγές με δικαιώματα προαίρεσης επί μετοχών - αλλά χωρίς επιτυχία. Την ίδια στιγμή, πίστευα ότι είχα προετοιμαστεί για αυτό, επειδή είχα ήδη ασχοληθεί εντατικά με τους ειδικούς όρους και επίσης γνώριζα τη σημασία των δικαιωμάτων προαίρεσης. Αλλά δεν είχα καταλάβει ακόμα πώς να παίρνω αποφάσεις όταν οι ευκαιρίες και οι κίνδυνοι βρίσκονται στην κατάλληλη σχέση.
TRADERS’: Τι γνώμη είχατε για τις συναλλαγές; Πιστεύατε ότι θα μπορούσατε να κάνετε καριέρα;
Gramza: Εκείνη την εποχή πίστευα ότι αυτή θα ήταν η δουλειά μου και ότι θα μπορούσα να κάνω μια καριέρα σε αυτό. Είμαι ακόμα της γνώμης ότι πουθενά αλλού δεν μπορεί το κεφάλαιο να είναι τόσο αποδοτικό. Εδώ, τα χρήματα επενδύονται με τρόπο ώστε να τονώνεται η οικονομία και την ίδια στιγμή να παράγεται κέρδος για τον επενδυτή. Εναλλακτικά, το κεφάλαιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή και την πώληση ενός συγκεκριμένου προϊόντος το οποίο, φυσικά, πρέπει πρώτα να αποθηκευτεί και στη συνέχεια να διαφημιστεί με την ελπίδα ότι θα το βρει ένας αγοραστής. Στις χρηματαγορές, οι επενδύσεις μου (που αποτελούν σχεδόν το απόθεμά μου) έχουν 100% ρευστότητα. Και έχω πάντα έναν «καταναλωτή» που αγοράζει ή πουλάει από το απόθεμα (την αποθήκη μου).
TRADERS’: Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ανακαλύψατε την τεχνική Japanese candlestick. Τι αντίκτυπο είχε αυτό στις επακόλουθες συναλλαγές σας;
Gramza: Όταν θέλησα να αποκρυπτογραφήσω την πορεία των γεγονότων που καθοδηγούν την αγορά, προέκυψε η σαφήνεια που προηγουμένως έλειπε: αντί να επικεντρώνομαι αποκλειστικά σε μοτίβα κεριών, επικεντρώνομαι με τη βοήθεια των ιαπωνικών κεριών στην συμπεριφορά αγορών και πωλήσεων, που είναι υπεύθυνες για τις μετακινήσεις των τιμών. Ονομάζω αυτή την προσέγγιση Behavioral Japanese Candles. Όταν οργάνωσα ένα σεμινάριο προφίλ αγοράς στο υποκατάστημα της Bank of America στο Τόκιο, ήρθα σε επαφή με διαγράμματα Ιαπωνικών κεριών για πρώτη φορά. Σκέφτηκα σχετικά με τη σχέση που έχουν τα κεριά με τη συμπεριφορά στο σανίδι του χρηματιστηρίου, το οποίο μπορούσα πάντα να παρατηρώ. Η προσέγγιση που χρησιμοποιώ για τα διαγράμματα κεριών βασίζεται στη προσωπική μου εμπειρία στην αίθουσα συναλλαγών και στις ροές των εντολών αγοράς και πώλησης, σε σχέση με το διάγραμμα. Πιστεύω ότι τα διαγράμματα Behavioral Japanese Candle Charts μπορούν και αναγνωρίζουν την αντίστοιχη πίεση αγοράς και πώλησης που καθοδηγούν μια αγορά. Αυτές οι αρχές ισχύουν γενικά για κάθε αγορά, με τις κατάλληλες προσαρμογές, για να αποδώσουν τα χαρακτηριστικά των αντίστοιχων μεταβλητοτήτων. Ωστόσο, οι βασικές αντιδράσεις αγοράς και πώλησης παραμένουν ίδιες. Ένα διάγραμμα Ιαπωνικών κεριών είναι μια καταγραφή της ανθρώπινης συμπεριφοράς και μια αντανάκλαση των πεποιθήσεων αγοράς και πώλησης όλων των ανθρώπων.
TRADERS’: Ποιο βήμα σας οδήγησε στην επιτυχία;
Gramza: Πρώτα απ’ όλα, η ανάπτυξη μιας στρατηγικής στην οποία έχεις απόλυτη εμπιστοσύνη ως προς την κερδοφορία και τη διαχείριση κινδύνου είναι ζωτικής σημασίας. Ο ντίλερ ξέρει ακριβώς πότε πρέπει να χρησιμοποιήσει τη στρατηγική και πότε πρέπει να τη βελτιώσει. Με τέτοια κατανόηση, κάποιος αποκτά την αυτοπεποίθηση που του επιτρέπει να χρησιμοποιεί συνεχώς μια ορισμένη στρατηγική εκτέλεσης συναλλαγών - και χωρίς δισταγμό. Οι αποφάσεις στο μυαλό που παίρνουμε από μόνοι μας ή από την επιρροή άλλων και η ενέργεια που καταναλώνουμε σε αυτές τις σκέψεις, αποτελούν τη βάση για το σενάριο που έχουμε στο μυαλό μας. Έχω δώσει την ονομασία «δαίμονες στο μυαλό» για τις μη παραγωγικές σκέψεις που μας εμποδίζουν να κάνουμε το καλύτερο δυνατό στις συναλλαγές. Πολλοί από αυτούς τους δαίμονες μπορούν να αντιμετωπιστούν ξεκινώντας με μια καλοσχεδιασμένη στρατηγική εκτέλεσης συναλλαγών. Με αυτή, ο επενδυτής μπορεί να επικεντρωθεί αποκλειστικά στην αγορά και να εντοπίσει ελπιδοφόρες συναλλαγές, αντί να βλέπει απλά το κέρδος ή το stop loss. Αυτές οι ερωτήσεις πρέπει να απαντώνται προτού γίνει οποιαδήποτε συναλλαγή.
TRADERS’: Πώς αναπτύσετε μια στρατηγική εκτέλεσης συναλλαγών;
Gramza: Επειδή πολλοί επενδυτές ενδιαφέρονται για τη συλλογή αποτελεσμάτων κερδών και απωλειών στο κλασικό πρότυπο του αναδρομικού ελέγχου, συχνά παραβλέπουν κερδοφόρες ευκαιρίες εκτέλεσης συναλλαγών. Πολλές πληροφορίες συλλέγονται αναλύοντας το πώς δημιουργούνται τα κέρδη και οι απώλειες. Οι περισσότεροι αναλυτές απλά ρίχνουν μια ματιά στα κέρδη και τις απώλειες χωρίς να τα αναλύουν. Είναι, ωστόσο, απαραίτητο να θέτουμε ερωτήματα που υπερβαίνουν τις συνήθεις πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα. Δυνητικά κερδοφόρες στρατηγικές συχνά δεν αναγνωρίζονται, διότι δεν τίθενται οι κατάλληλες ερωτήσεις για την ανάλυση των αποτελεσμάτων των σημάτων.
TRADERS’: Άρα, από πού ξεκινάτε;
Gramza: Η ανάπτυξη μιας στρατηγικής αρχίζει με τον καθορισμό του χρονικού πλαισίου από τον επενδυτή. Αν εκτελεί συναλλαγές με ημερήσιο ορίζοντα, σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ανοικτές θέσεις στο τέλος της ημέρας. Οι συναλλαγές ενός επενδυτή swing, ωστόσο, μένουν ανοικτές για ένα μήνα έως ένα εξάμηνο. Ένας επενδυτής θέσεων χρειάζεται έξι μήνες έως χρόνια. Αυτό έχει αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίον η στρατηγική αντιδρά σε μετακινήσεις της αγοράς. Για παράδειγμα, ένας επενδυτής με ημερήσιο ορίζοντα θέλει υψηλή μεταβλητότητα και μια στρατηγική με πολλά σήματα, ενώ ένας μακροπρόθεσμος επενδυτής θέσεων μπορεί να ενδιαφέρεται μόνο για τη γενική ανάπτυξη της αγοράς. Η μεταβλητότητα της αγοράς μπορεί να προσφέρει πληροφορίες για το ποια στρατηγική είναι απαραίτητη. Για παράδειγμα, μια αγορά υψηλής μεταβλητότητας μπορεί να απαιτεί τεχνικές εκτέλεσης συναλλαγών που είναι περισσότερο ευαίσθητες σε διακυμάνσεις των τιμών. Το επόμενο βήμα είναι το περιθώριο κέρδους για τη στρατηγική. Αυτό καθορίζεται από το μέγιστο ή ελάχιστο κέρδος. Αυτό δημιουργεί ένα αναμενόμενο εύρος κέρδους, που βασίζεται στην τεχνολογία και τη μεταβλητότητα της αγοράς. Αυτή η περιοχή δείχνει τις δυνατότητες της στρατηγικής και εμποδίζει τον επενδυτή από το να απαιτεί περισσότερες συναλλαγές από όσες μπορεί να του προσφέρει. Για παράδειγμα, ένας επενδυτής μπορεί να πει ότι θέλει να κερδίζει 1.000 δολάρια την ημέρα, αλλά η στρατηγική που χρησιμοποιεί για μια συγκεκριμένη αγορά παράγει μόνο $600 την ημέρα. Το αποτέλεσμα είναι ότι ζητάει πάρα πολλά από την αγορά και από την τεχνολογία του και έτσι χάνει την ευκαιρία που προσφέρει η αγορά. Το ίδιο είδος ανάλυσης γίνεται σε τεχνικές που είναι κερδοφόρες, αλλά έχουν μια περίοδο αρνητικών αποδόσεων ή κάποιο ρίσκο (το οποίο εγώ ονομάζω «heat») κατά τη διάρκεια της συναλλαγής. Εάν, για παράδειγμα, διαμορφωθεί μια θέση αγοράς στις 100 και η αγορά είναι στις 97 (απώλεια τριών μονάδων), και στη συνέχεια ανέβει στις 110, κάποιος θα καταλήξει με ένα κέρδος δέκα μονάδων. Το ρίσκο σε αυτή την περίπτωση θα ήταν η απώλεια τριών μονάδων. Το μέγιστο ρίσκο θα αποτελούσε τότε μια κατευθυντήρια γραμμή για την τοποθέτηση ενός στοπ διαχείρισης κινδύνου. Αν οι τρεις μονάδες ήταν η μέγιστη απώλεια, οι τέσσερις μονάδες ως απαίτηση διαχείρισης κινδύνου μπορεί να είναι κατάλληλη. Για να δει αν υπάρχει πλεονέκτημα για εκτέλεση συναλλαγών, κάποιος θα μπορούσε επίσης να κάνει μια σύγκριση ανάμεσα στο συνολικό αριθμό των μη κερδοφόρων συναλλαγών και στον αριθμό των κερδοφόρων. Αν οι κερδοφόρες συναλλαγές εξακολουθούν να δίνουν θετικό αποτέλεσμα μετά από την αφαίρεση των συναλλαγών με απώλεια, η στρατηγική έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει κέρδος με ένα μεγάλο αριθμό συναλλαγών. Θα μπορούσε κάποιος να εξετάσει και τη συχνότητα των συναλλαγών για να δει πόσο συχνά ενεργοποιείται η συγκεκριμένη στρατηγική εκτέλεσης συναλλαγών. Αυτό θα μπορούσε να υποδιαιρεθεί περαιτέρω για να δούμε αν υπάρχει συγκεκριμένη ημέρα ή ημέρα της εβδομάδας κατά την οποία η στρατηγική αποδίδει καλύτερα. Είναι επίσης σημαντικό να δούμε πόσο ισχυρή είναι η στρατηγική όσον αφορά το περιβάλλον της αγοράς. Με άλλα λόγια, είναι πιο αποτελεσματική σε ανοδική, καθοδική ή πλάγια τάση;
TRADERS’: Εξετάζετε επίσης τα θεμελιώδη;
Gramza: Τόσο η θεμελιώδης ανάλυση όσο και η τεχνική των διαγραμμάτων λαμβάνονται υπόψη. Τα θεμελιώδη είναι που καθοδηγούν την αντίδραση της αγοράς σε εκθέσεις, ειδήσεις και γεγονότα. Εγώ πρέπει απλά να γνωρίζω ποιες θεμελιώδεις συνθήκες υπάρχουν σε μια αγορά και θέλω να εκτελέσω συναλλαγή. Η τελική μου απόφαση για το αν θα αγοράσω ή θα πουλήσω εξαρτάται από την τιμή. Επειδή αυτό είναι καθοριστικό - και όχι μια αναφερόμενη αλλαγή στα θεμελιώδη - για το αν θα σημειώσω απώλεια ή κέρδος. Αν η αγορά μετακινηθεί προς τα πάνω μετά από μια αρνητική έκθεση, αγοράζω, και αν η αγορά μετακινηθεί προς τα κάτω μετά από μια θετική έκθεση, πουλάω.
TRADERS’: Θα μπορούσατε παρακαλώ να μας εξηγήσετε τη μέθοδό σας για αναδρομικό έλεγχο λεπτομερώς;
Gramza: Η μέθοδός μου για αναδρομικό έλεγχο είναι στην πραγματικότητα πολύ απλή. Επιστρέφω στο διάγραμμα και βλέπω πώς εξελίχθηκαν προηγούμενες συναλλαγές. Μου αρέσει να εξετάζω τις μεμονωμένες συναλλαγές. Εδώ θα μπορούσα να ανακαλύψω κι άλλα χαρακτηριστικά, τα οποία ωστόσο παραβλέπω, όταν εξετάζω μόνο την περίληψη όλων των αποτελεσμάτων. Κοιτάζοντας τις προηγούμενες συναλλαγές, μπορώ επίσης να δω σε ποιο περιβάλλον αποδίδει καλύτερα η στρατηγική. Η γνώση αυτή είναι χρήσιμη όταν φτάνουμε στις συναλλαγές σε πραγματικό χρόνο. Αν κοιτάζετε κάθε μία συναλλαγή, αποκτάτε την απαραίτητη εξάσκηση για να αναγνωρίζετε το στήσιμο και την αναμενόμενη απόδοση. Δεδομένου ότι δεν έχω πλέον κανένα πρόβλημα με τον εντοπισμό του στησίματος της συναλλαγής, μπορώ να επικεντρώνομαι στις ευκαιρίες που προσφέρει η αγορά για αυτή τη στρατηγική.
TRADERS’: Μπορείτε να μας δείξετε ένα παράδειγμα μίας από τις στρατηγικές σας;
Gramza: Ένα μοτίβο που μου αρέσει ονομάζεται «False Sense of Security» ή «Lead up to Rejection». Λειτουργεί σε πολλά χρονικά πλαίσια και σε πολλά εργαλεία. Για μια συναλλαγή πώλησης όπως αυτής στο διάγραμμα 1, θα πρέπει να υπάρχει μια ακολουθία από τουλάχιστον τρια υψηλότερα υψηλά. Στη συνέχεια, θα πρέπει να υπάρχει ένα αντίστροφο κερί, με όσο το δυνατόν μικρότερο σώμα σε σύγκριση με την άνω και κάτω σκιά. Πέντε tick κάτω από το χαμηλό αυτού του κεριού, πουλάω και θέτω το στοπ στο υψηλό του αντίστροφου κεριού. Εάν δεν ενεργοποιηθεί η είσοδος εντό των τριών επόμενων κεριών, η συναλλαγή δεν πραγματοποιείται. Με το που θα ανοιχθεί η θέση, η συναλλαγή θα πρέπει να ξεκινήσει σύντομα - το αργότερο, μετά από τρια ακόμη κεριά. Διαφορετικά, σκέφτομαι μια πρόωρη έξοδο. Αν όλα πάνε όπως είχουν σχεδιαστεί, θέτω τα ακόλουθα στοπ στα τρια tick πάνω από το υψηλό του τελευταίου κεριού. Το κάνω αυτό μέχρι να βγω εκτός. Εναλλακτικά, το exit-stop θα μπορούσε να βασίζεται και στη μεταβλητότητα.
TRADERS’: Ποια στησίματα χρησιμοποιήσατε συχνότερα κατά τα τελευταία χρόνια;
Gramza: Οι τεχνικές μου βασίζονται κυρίως στα διαγράμματα Behavioral Japanese Candle Charts. Η προσέγγισή μου με τα κεριά είναι να χωρίζω τα 80 κλασικά μοτίβα κεριών σε βασικές κατηγορίες συμπεριφοράς, που παράγουν αντίστροφα σήματα αγοράς και πώλησης. Η πιο κοινή κατηγορία κεριών Reversal-Behavioral Japanese είναι η Rejection. Αυτά προκύπτουν όταν υπάρχουν μεγάλες σκιές στα υψηλά μιας αγοράς με ανοδική τάση που αντανακλά μια αγορά που αναπτύσσεται αρκετά ανοδικά ώστε να βρει πωλητές. Ή όταν στην αντίθετη πλευρά υπάρχουν μεγάλες σκιές στα χαμηλά μιας αγοράς με πτωτική πορεία που αντανακλά μια αγορά που αναπτύσσεται αρκετά καθοδικά ώστε να βρει αγοραστές. Η Rejection υποδεικνύει μια αλλαγή στην κατεύθυνση της αγοράς, η οποία θα πρέπει να συμβεί εντός πέντε περιόδων μετά από το στήσιμο Rejection. Αυτό το συγκεκριμένο στήσιμο της αγοράς μπορεί να βρεθεί σχεδόν σε κάθε αγορά και σε οποιοδήποτε χρονικό πλαίσιο.
TRADERS’: Πώς έχουν αλλάξει οι συναλλαγές σας με την πάροδο του χρόνου;
Gramza: Στην αρχή της καριέρας μου ήμουν αρκετά τυχερός ώστε να αναγνωρίσω τη σημασία του καθαρού κέρδους και του αναμενόμενου ρίσκου για μια στρατηγική εκτέλεσης συναλλαγών. Αυτό σε γενικές γραμμές δεν έχει αλλάξει κατά τη διάρκεια της καριέρας μου. Έχει, ωστόσο, τελειοποιηθεί έτσι ώστε να μπορώ να εντοπίζω τις αποχρώσεις μιας συγκεκριμένης αγοράς πιο εύκολα από ό,τι στο παρελθόν, το οποίο με τη σειρά του μου επιτρέπει να αναγνωρίζω και να δημιουργώ μια νέα στρατηγική εκτέλεσης συναλλαγών. Η διαδικασία της ανάπτυξης, αξιολόγησης και εφαρμογής μιας τεχνικής εκτέλεσης συναλλαγών έχει παραμείνει η ίδια.
TRADERS’: Μπορείτε παρακαλώ να μας πείτε ποιες αγορές και στρατηγικές συναλλάσεστε σήμερα.
Gramza: Συναλλάσσομαι μετοχές, συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, δικαιώματα προαίρεσης σε μετοχές και σε συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης.
TRADERS’: Θα μπορούσατε να μας δείξετε μια συναλλαγή που καιθστά σαφή τη μέθοδό σας;
Gramza: Στο διάγραμμα του φυσικού αερίου (διάγραμμα 2) παρατηρήθηκε ένα μοτίβο rejection με τη μορφή μιας εκτενούς χαμηλής σκιάς στο χαμηλό σημείο. Την επόμενη ημέρα συναλλαγών άνοιξα μια θέση αγοράς πάνω από το υψηλό του κεριού rejection, στα 2,19 δολάρια. Το στοπ ήταν σε απόσταση 0,05 δολαρίων κάτω από το χαμηλό. Ενεργοποιήθηκε ένα trailing stop σε απόσταση 0,05 δολαρίων κάτω από το χαμηλό ημέρας στις 22 Ιουνίου 2016, στα 2,68 δολάρια ΗΠΑ. Η διαφορά μεταξύ της εισόδου και της εξόδου ήταν $0,49 ή 4900 δολάρια ανά συμβόλαιο. Να έχετε κατά νου ότι οι στόχοι για το κέρδος και το ρίσκο που αναφέρονται στο παράδειγμα δεν είναι οι ίδιοι και διαφέρουν ανάλογα με την αλλαγή στη μεταβλητότητα της αγοράς. Τα αποτελέσματα της συναλλαγής χρησιμεύουν ως οδηγός για να καθορίσουμε αν οι στόχοι για το κέρδος και το ρίσκο είναι κατάλληλοι ή αν πρέπει να αλλάξουν. Αν, για παράδειγμα, σε μια συναλλαγή με κερδοφόρες ευκαιρίες το στοπ ενεργοποιηθεί πολύ νωρίς επειδή τέθηκε πολύ περιοριστικά, θα μπορούσατε να καταλήξετε στο συμπέρασμα ότι το επίπεδοτου ρίσκου θα πρέπει να αυξηθεί.
TRADERS’: Ποια μέθοδο χρησιμοποιείτε στη διαχείριση κινδύνου και χρημάτων;
Gramza: Το ιδιαίτερο με τις συναλλαγές είναι ότι δεν υπάρχουν σταθεροί κανόνες. Αλλά πρέπει όλοι να ακολουθούμε ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές για τη δημιουργία μιας επιτυχημένης στρατηγικής, όπως και σε οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση. Ο καθορισμός ενός στοχευόμενου κέρδους βασίζεται στην απόδοση μιας συγκεκριμένης τεχνικής. Το επίπεδο της διαχείρισης κινδύνου βασίζεται στο μέγιστο ρίσκο που έχει ήδη ληφθεί σε μια σειρά από κερδοφόρες συναλλαγές. Μια πρώτη κατευθυντήρια γραμμή για τη διαχείριση των χρημάτων είναι μια αναλογία ευκαιρίας/ρίσκου (opportunity/risk - ORR)* ίση με 2 ή 3, αν η μεταβλητότητα της αγοράς το δικαιολογεί. Μια σημαντική πτυχή της διαχείρισης χρημάτων είναι να εξασφαλίζουμε ότι το μέγεθος των συναλλαγών και το επίπεδο του κινδύνου βρίσκονται σε αναλογία με το διαθέσιμο κεφάλαιο.
TRADERS’: Θα μπορούσατε παρακαλώ να μας δείξετε μια συναλλαγή με απώλειες από την οποία μπορούμε να μάθουμε πώς να την αντιμετωπίζουμε;
Gramza: Ας κοιτάξουμε ξανά το διάγραμμα του φυσικού αερίου (εικόνα 3). Αυτή τη φορά, διακρινόταν μια ψευδής αίσθηση μοτίβου ασφαλείας. Οι ακόλουθες τιμές στο κερί πώλησης στις 22 Ιουνίου 2016 δεν προκάλεσαν μόνο την έξοδο από τη θέση αγοράς στο διάγραμμα 2, αλλά επίσης ενεργοποίησαν μια θέση πώλησης. Κατά τη διάρκεια των επόμενων τριών ημερών εκτέλεσης συναλλαγών, η αγορά προσπάθησε ανεπιτυχώς να σπάσει προς τα κάτω. Στις 27 Ιουνίου 2016, το στοπ ενεργοποιήθηκε σε μια απόσταση 0,05 δολαρίων ΗΠΑ, και οδήγησε σε απώλεια 500 δολαρίων ΗΠΑ ανά συμβόλαιο.
TRADERS’: Τι θα συνιστούσατε στους αρχάριους;
Gramza: Με την πρόοδο στην τεχνολογία και τις πλατφόρμες συναλλαγών, αυτή είναι ίσως η καλύτερη εποχή για συναλλαγές. Αλλά μην επιχειρήσετε να εκτελέσετε συναλλαγές σε όλες τις αγορές, γιατί τότε θα σαστίσετε αμέσως με τις επιλογές. Βρείτε μια αγορά της οποίας η ανάπτυξη σας ενδιαφέρει. Μελετήστε αυτή την αγορά χρησιμοποιώντας τη στρατηγική σας και τις τεχνικές διαχείρισης συναλλαγών. Μόλις καταλάβετε πώς τα πάει αυτή η αγορά εφαρμόζοντας τη στρατηγική σας, θα μπορείτε να εκτελείτε συναλλαγές και σε άλλες αγορές. Η πρώτη αγορά που επιλέγετε οι ίδιοι αποτελεί τη βάση για τον προσδιορισμό ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ άλλων νέων αγορών. Πριν από την πρώτη σας συναλλαγή, βεβαιωθείτε ότι έχετε καθορίσει όλα τα κριτήρια, συμπεριλαμβανομένης της εισόδου, της διαχείριση κινδύνου και των ημερομηνιών εξόδου. Πραγματοποιήστε προσεκτική έρευνα για τη στρατηγική σας – συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης κέρδους και κινδύνου. Πολύ συχνά, οι επενδυτές επικεντρώνονται υπέρ του δέοντος στο πού θα εισέλθουν στη θέση. Αλλά αυτό είναι μέρος μόνο της διαδικασίας, όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων για συναλλαγές. Ο καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία των συναλλαγών σας είναι το πώς αντιμετωπίζετε τα κέρδη και τις απώλειές σας. Όταν επιλέγετε μπρόκερ, να θυμάστε ότι η αμοιβή αποτελεί μόνο ένα από τα κριτήρια της επιλογής σας. Ένας μπρόκερ που απαιτεί υψηλότερες προμήθειες μπορεί να προσφέρει τις δωρεάν υπηρεσίες που θα υποστηρίξουν τις συναλλαγές σας. Όταν ξεκινάτε συναλλαγές δεν υπάρχει κανένας λόγος να είστε βιαστικοί. Πάρτε το χρόνο σας και απολαύστε τη διαδικασία.
TRADERS’: Κάποιες συμβουλές για την ψυχολογία κατά την εκτέλεση συναλλαγών;
Gramza: Τις συναλλαγές δεν πρέπει να τις παίρνουμε προσωπικά. Υπάρχουν καθαρά επιχειρηματικές αποφάσεις και τίποτε άλλο. Ο επενδυτής είναι ένας διαχειριστής πληροφοριών και λαμβάνει μια απόφαση σχετικά με τις συναλλαγές βάσει των πληροφοριών που είναι διαθέσιμες εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή. Στο τέλος της συναλλαγής, υπάρχει ένα κέρδος ή μια απώλεια και τίποτε άλλο. Να θυμάστε ότι κάθε συναλλαγή είναι μια νέα ευκαιρία. Η επόμενη δεν έχει καμία σχέση με την προηγούμενη, εκτός κι αν ο επενδυτής αποφασίσει να μεταφέρει το «φορτίο» της προηγούμενης συναλλαγής στην επόμενη. Πάρτε το χρόνο να εξετάσετε και πάλι τις κερδοφόρες και τις μη κερδοφόρες συναλλαγές σας. Βεβαιωθείτε ότι εφαρμόζετε τη στρατηγική σας με συνέπεια και ότι έχει πετύχει τους στόχους σας για το κέρδος, τη συχνότητα και τις απώλειες. Η ακριβής επαλήθευση μιας συναλλαγής με απώλειες μπορεί να είναι το κλειδί για την ανακάλυψη μιας κερδοφόρας στρατηγικής. Και ποτέ να μην χάνετε την υπομονή σας, όταν ξεκινάτε τις συναλλαγές. Μη βιάζεστε. Αφήστε τη συναλλαγή να έρθει σε σας. Αυτό συμβαίνει όταν πληρούνται όλα τα κριτήρια σας για είσοδο και έξοδο. Το καθήκον τους είναι να πραγματοποιήσουν αντίστοιχα τη συναλλαγή αγοράς ή πώλησης. Πολλοί επενδυτές κάνουν το λάθος να ορμούν σε μια συναλλαγή προτού εκείνη λάβει σχήμα ή να βγαίνουν από μια συναλλαγή, προτού λάβουν σήμα εξόδου. Δεν ακολουθούν πλέον την αρχική στρατηγική τους.
TRADERS’: Εκτός από τις συναλλαγές σας, μπορείτε επίσης να γίνετε επαγγελματίας στο καράτε. Σας βοήθησε το άθλημα στις συναλλαγές; Αν ναι, τι έχετε μάθει για τον εαυτό σας και ποιοι παραλληλισμοί υπάρχουν;
Gramza: Το καράτε ήταν το κύριο ενδιαφέρον μου στις πολεμικές τέχνες και αυτό είχε μεγάλο αντίκτυπο στις συναλλαγές μου. Ο στόχος και το αποτέλεσμα κάθε μαχητικού αθλήματος είναι η ανακάλυψη του εαυτού. Ήμουν αρκετά τυχερός και είχα εξαιρετικούς εκπαιδευτές σε μια ποικιλία από διαφορετικές πολεμικές τέχνες. Κατά τη γνώμη μου, υπάρχουν τρεις τομείς από τους οποίους επηρεάστηκα ιδιαίτερα. Ένα σημαντικό μέρος των μαχητικών αθλημάτων είναι η ικανότητα να παραμένεις ήρεμος. Αυτό είναι επίσης χρήσιμο όταν εκτελείς συναλλαγές σε ένα δύσκολο περιβάλλον αγοράς. Αν διατηρείς την ηρεμία σου, διδάσκεσαι και την υπομονή που χρειάζεσαι ως επενδυτής και δεν χάνεις τις ισορροπίες σου όταν οι αγορές έχουν πολύ χαμηλή ή υψηλή μεταβλητότητα. Ο δάσκαλός μου στο αϊκίντο μου έλεγε πάντα, «ένας θυμωμένος άνθρωπος απλά νικάει τον εαυτό του». Πιστεύω ότι αυτό ισχύει και για όλους τους συναισθηματικούς επενδυτές. Ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό είναι να επικεντρώνεσαι στην κατάσταση και να μην αφήνεις τίποτα να σου αποσπά την προσοχή. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος πρέπει πάντα να προσέχει την πολύ συγκεκριμένη μετακίνηση τιμής που πρέπει να εκτιμήσει ο επενδυτής, είτε πρόκειται για βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη μετακίνηση. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με τον πανικό, που μπορεί να προκαλέσει υψηλή μεταβλητότητα, που με τη σειρά του αποτελεί μόνο μια αυθόρμητη αντίδραση σε συγκεκριμένες ειδήσεις. Ο τρίτος τομέας που μπορεί να βοηθήσει έναν επενδυτή είναι η αντίστοιχη αποδοχή της αγοράς. Όταν μάχεται, ο μαχητής δεν σκέφτεται τι πρέπει να γίνει σε μια κατάσταση μάχης. Απλά αντιδρά σε αυτό που αντιμετωπίζει. Αυτή η ικανότητα επιτυγχάνεται εκπαιδεύοντας το σώμα και το μυαλό μέσω των εκατοντάδων επαναλήψεων μιας συγκεκριμένης τεχνικής. Ούτε καν σκέφτεσαι το πώς μπορείς και εκτελείς την τεχνική. Η τεχνική έχει γίνει πλέον κτήμα σου. Σε κατάσταση μάχης, η προσοχή δεν στρέφεται στην τεχνολογία, αλλά στην αντίδραση σε ό,τι συμβαίνει γύρω από τον μαχητή. Μπορεί συνεπώς να μετακινείται ελεύθερα και χωρίς πίεση και δεν χρειάζεται να σκεφτεί για το τι πρέπει να κάνει. Μια καλά μελετημένη στρατηγική εκτέλεσης συναλλαγών εξασφαλίζει την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του επενδυτή σε τεράστιο βαθμό και τη δυνατότητά του να αντιδρά άμεσα στις ευκαιρίες που προσφέρονται από την αγορά. Οι αποφάσεις για είσοδο και έξοδο έχουν ήδη ληφθεί προτού αναγνωρισθεί μια ευκαιρία εκτέλεσης συναλλαγών. Αυτό επιτρέπει στον επενδυτή να απελευθερώσει τη στρατηγική του, έτσι ώστε να μπορεί να την ολοκληρώσει. Αρκετά συχνά, ο επενδυτής είναι που στέκει εμπόδιο σε μια καλή στρατηγική κι όχι η ίδια η στρατηγική ή η αγορά, επειδή απλά δεν επιτρέπει στη στρατηγική να εφαρμοσθεί ελεύθερα. «
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε από τον Marko Gränitz.
