Adam Jowett: Η στρατηγική για... υψηλές αποδόσεις
Ο Jowett είναι επιχειρηματίας και επενδυτής που πραγματοποιεί τις συναλλαγές από το γκαράζ του, το... πάρκο. Ποιες τακτικές ακολουθει για την μεγιστοποίηση των αποδόσεων.
» TRADERS ́: Από το βιογραφικό σας καταλαβαίνουμε ότι είχατε πολλές καλές και πολλές δύσκολες στιγμές στη ζωή σας. Θέλετε να μας μιλήσετε για αυτές;
Jowett: Όλοι έχουμε να πούμε ιστορίες με δύσκολες στιγμές, σωστά; Η δυσκολότερη στιγμή για εμένα ήταν ένας επιθετικός καρκίνος το 2007, ενώ ήμουν ένας τριαντάχρονος μη καπνιστής, δεν έπινα αλκοόλ και αθλούμουν. Έξι μήνες ενδοφλέβιας χημειοθεραπείας για έξι ημέρες την εβδομάδα μου επέτρεψαν να είμαι εδώ σήμερα. Μετά από επτά χρόνια μπορώ να καταλάβω πώς εκείνο το γεγονός με οδήγησε στις επαγγελματικές επενδύσεις και την επιχειρηματική δραστηριότητά μου. Μάλλον δεν υπάρχει τρόπος να νικήσεις, πρέπει απλά να το αφήνεις να σου δίνει μαθήματα. Στη θετική πλευρά, έχω μια καταπληκτική σύζυγο - κλείνουμε 14 χρόνια γάμου - που μου συμπαραστάθηκε πάντα, δύο ταλαντούχους γιους, ο ένας γεννήθηκε τέσσερα χρόνια μετά από τη θεραπεία μου, και μια εντελώς διαφορετική άποψη για το τι σημαίνει να είσαι ζωντανός.
TRADERS ́: Πότε ακούσατε για πρώτη φορά για τις αγορές και τις συναλλαγές;
Jowett: Η πρώτη έκθεσή μου στις εκτελέσεις συναλλαγών ήταν το 2000 και δεν είχε καμία σχέση με το ξέσπασμα dot com. Ήταν μέσω ενός φίλου που εξέταζε τα High Yield Investment Schemes (HYIPS) στο διαδίκτυο και ισχυριζόταν ότι μπορούσαν να δώσουν αποδόσεις 30% έως 40% μηνιαίως, επενδύοντας χρήματα σε συνάλλαγμα. Αυτά υπάρχουν και σήμερα και βέβαια είναι σκέτη απάτη αλλά εξαιτίας τους ξεκίνησα την έρευνα σχετικά με το τι ακριβώς είναι αυτο το Forex που μπορεί να δώσει τέτοιες αποδόσεις. Έτυχε και οι αγορές συναλλάγματος άνοιγαν τότε τις πόρτες τους στους επενδυτές κι έτσι υπήρξε μια έντονη δραστηριότητα που ήταν εύκολο να με κερδίσει.
TRADERS ́: Πόσο καλή (ή κακή) ήταν η απόδοσή σας όταν ξεκινήσατε τις συναλλαγές;
Jowett: Η αλήθεια είναι ότι αρχικά τα αποτελέσματά μου ήταν απίστευτα θετικά. Πέρασε πολύς καιρός για να θυμάμαι την αιτία, ίσως να είχα πετύχει μια αγορά σε τάση, αλλά έπαιρνα δικαιώματα αγοράς 15 λεπτών για τα σημαντικότερα συναλλάγματα και κέρδιζα τη μια συναλλαγή μετά την άλλη. Για τα επόμενα έξι χρόνια η απόδοσή μου έπεσε και βρέθηκε να κινείται μεταξύ του μετρίου και του προβλέψιμα κακού, έως ότου ολοκλήρωσα τον κύκλο και επέστρεψα στη νοοτροπία εκείνου του αρχάριου που αποδείχθηκε τόσο επιτυχής στην αρχή. Τώρα εκτελώ συναλλαγές με εκείνα τα ίδια διαγράμματα του αρχάριου, αλλά με περισσότερη γνώση για το ότι οι αποδόσεις έχουν να κάνουν περισσότερο με εμένα από ότι με το σύστημά μου. Παρά ταύτα, τα αποτελέσματά μου δεν έχουν επανέλθει στο επίπεδο εκείνων που είχα τις πρώτες μέρες. Ο λογαριασμός μου ωστόσο παραμένει άθικτος, κάτι που δε συνέβη ποτέ με τους λογαριασμούς εκείνης της εποχής.
TRADERS ́: Με το πέρασμα του χρόνου, τι μάθατε και τι αλλάξατε ως προς τον τρόπο που προσεγγίζετε τις αγορές;
Jowett: Πρέπει να απλοποιείς τα πράγματα, να βρίσκεσαι εκεί την κατάλληλη στιγμή και να μην νομίζεις ότι η αγορά σου χρωστάει το οτιδήποτε. Μόλις αναγνωρίσεις ως επενδυτής ότι ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις τι θα συμβεί, αλλά μόνο ό,τι έχει συμβεί, θα μπορέσεις να επικεντρωθείς στις πιθανότητες και σε ότι σου λέει ο σπουδαιότερος υπολογιστής του κόσμου, το μυαλό σου. Χρειάστηκε να περάσω έναν καρκίνο για να αντιληφθώ πώς η ψυχική και συναισθηματική κατάσταση επηρεάζει τη φυσική απόδοση. Αυτό ήξερα ότι ισχύει για τον αθλητισμό, αλλά ποτέ δεν το είχα συνδέσει με τις συναλλαγές. Στο μπλογκ μου γράφω για το πώς αναγνωρίζει κανείς την «αίσθηση» μιας συναλλαγής με απώλειες. Υπάρχει μια σαφής φυσική αντίδραση σε μια κακή (και μια καλή) συναλλαγή, και το να γνωρίζεις τη φυσική παρουσία αυτού μπορεί πραγματικά να βοηθήσει στη λήψη αποφάσεων.
TRADERS ́: Ποιά συγκεκριμένα στησίματα χρησιμοποιείτε και σε ποιο χρονικό πλαίσιο;
Jowett: Από το 2010, οι συναλλαγές μου βασίζονται στην πεποίθηση ότι όλες οι τάσεις πρέπει να αρχίζουν με ένα μοτίβο αντιστροφής 1-2-3. Ένα μοτίβο αντιστροφής head and shoulders, παραδείγματος χάριν, περιέχει μια αντιστροφή 1-2-3, ακόμα και τα μοτίβα διανομής και συσσώρευσης στις κορυφές και τα κατώτατα σημεία περιέχουν μια παραλλαγή της. Οι αντιστροφές μοτίβων V είναι τραβηγμένα μοτίβα 1-2-3. Βρίσκονται στην αρχή κάθε τάσης. Δεν είναι όλα κατάλληλα για συναλλαγή, αλλά βρίσκονται εκεί. Μόλις το απλοποίησα σε αυτό το βαθμό και το συνέδεσα με τα αναγνώσματά μου για τη μακροπρόθεσμη αποδοτικότητα των στρατηγικών παρακολούθησης τάσης, διαπίστωσα ότι το να συναλλάσσεσαι τις παραλλαγές αυτού του ενός, απλού μοτίβου όλη τη μέρα έχει νόημα. Το καλύτερο πράγμα με αυτά τα μοτίβα είναι το γεγονός πως είναι ανεξάρτητα από το χρόνο. Τα συναλλάσσομαι με οτιδήποτε, από διαγράμματα 5 λεπτών έως ημερήσια, με ίδιες ευκαιρίες κέρδους. Από εκεί και πέρα, η αύξηση του λογαριασμού μου εξαρτάται από την απόδοσή μου ως επενδυτής, και εκεί είναι που βγαίνουν τα πραγματικά χρήματα.
TRADERS ́: Παρακαλώ δώστε μας λίγες περισσότερες λεπτομέρειες για αυτό. Πώς επιλέγετε τις εισόδους και τις εξόδους σας και πού τοποθετείτε stop και στόχους στις συναλλαγές σας;
Jowett: Σε αυτές τις συναλλαγές έχω δύο βασικές παραλλαγές. Αυτό που οι περισσότεροι θα θεωρούσαν παραδοσιακή ερμηνεία μιας συναλλαγής αντιστροφής, όπου ψάχνω για αντίσταση που θα διακόψει μια καθοδική τάση, και αγοράζω την πρώτη προσωρινή επιβεβαίωση τιμών αυτής της διακοπής. Τα stop θα μπουν στο τελευταίο χαμηλό επίπεδο αλλαγής τάσης, και καθώς προσπαθώ να πηδήξω πάνω στο τραίνο στο πρώτο stop, οι στόχοι κέρδους παραμένουν ανοικτοί, φιλόδοξοι και αισιόδοξοι. Αυτές οι συναλλαγές γίνονται συνήθως όταν η υπομονή, ο χρόνος ή η προσοχή μου είναι περιορισμένα.Μια πιο προηγμένη μέθοδος αυτής της συναλλαγής είναι να βάλεις στο παιχνίδι ένα δεύτερο χρονικό πλαίσιο. Παραδείγματος χάριν, να ψάχνεις για την προσωρινή επιβεβαίωση τιμών μιας πιο μακροπρόθεσμης ανοδικής τάσης και μετά να παίζεις το μοτίβο αντιστροφής 1-2-3 σε μια ενδοημερήσια καθοδική τάση. Με άλλα λόγια, αφήνω τη βραχυπρόθεσμη επιβεβαίωση τιμών να μου πει πότε μπορεί να ολοκληρωθεί η μακροπρόθεσμη επιβεβαίωση. Τα stop σε αυτές τις συναλλαγές είναι πολύ πιο περιοριστικά καθώς βασίζονται στο μικρότερο χρονικό πλαίσιο, ενώ κυνηγάω τους ίδιους μακροπρόθεσμους στόχους. Αυτές οι συναλλαγές μπορούν να δώσουν φανταστικές αναλογίες ρίσκου/ανταμοιβής αλλά απαιτούν προσοχή όταν εκτελούνται στα διαγράμματα μικρότερων περιόδων. Οι είσοδοι μου γίνονται εκεί που αισθάνομαι ότι οι επενδυτές νιώθουν τον πόνο. Σε μια συναλλαγή αγοράς ψάχνω για μέρη όπου οι πωλητές μπορεί να μην τα έχουν καταφέρει να βγουν και είναι απελπισμένοι να κλείσουν θέσεις. Αυτές μπορεί να είναι συναλλαγές προηγούμενης αντίστασης, περιοχές συμφόρησης όπου επενδυτές ξεσπάσματος κινήθηκαν βιαστικά, ή τινάγματα που αντιστράφηκαν σύντομα. Θυμηθείτε ότι συναλλάσσομαι αντιστροφές, άρα συνήθως υπάρχουν μερικά καλά σημάδια για το που βρισκόντουσαν οι προηγούμενοι πωλητές. Ποτέ δε μπορείς να ξέρεις πού θα είναι οι εντολές, αλλά μπορείς να πάρεις μια ιδέα για το πού ήταν οι εντολές.
TRADERS ́: Ελέγχετε τις ανοικτές συναλλαγές διαρκώς;
Jowett: Το έκανα όταν εκτελούσα διαρκώς συναλλαγές με ημερήσιο ορίζοντα. Πρέπει να το κάνεις όταν μεταπηδάς σε συναλλαγές γύρω από ένα διάγραμμα πέντε λεπτών. Για να ανταπεξέλθω σε αυτό, είχα συγκεκριμένους χρόνους που επέτρεπα στον εαυτό μου να εκτελεί συναλλαγές και καθώς συναλλασσόμουν τις ασιατικές αγορές σε αυστραλιανές χρονικές ζώνες, υπήρχαν πράγματι περιορισμένα χρονικά περιθώρια κατά τη διάρκεια της ημέρας. Δεν ελέγχω τις πιο μακροχρόνιες συναλλαγές μου και πολύ, επειδή αν το έκανα θα ήταν μια πλήρης αντίφαση σε οποιονδήποτε αναδρομικό έλεγχο θα είχα κάνει για αυτές τις συναλλαγές. Εκτελώ αναδρομικές συναλλαγές βάσει του κλεισίματος μιας στήλης. Κατά τον έλεγχο, δεν έχω την υπομονή να προσέχω το κάθε τικ των χρονικών πλαισίων και κάνοντας αυτό στις ζωντανές εκτελέσεις συναλλαγών αφαιρεί οποιαδήποτε διαβεβαίωση ότι το σύστημα θα λειτουργήσει. Σε μια συναλλαγή με διάγραμμα τεσσάρων ωρών τοποθετώ τη συναλλαγή και δεν την ελέγχω ξανά παρά μόνο μετά από τουλάχιστον δώδεκα ώρες (τρεις στήλες). Χρειάζονται τουλάχιστον τρεις στήλες για τη διαμόρφωση ενός επιπέδου αλλαγής τάσης, άρα ποιος ο λόγος να την ελέγχω από πριν; Οτιδήποτε κλείσει πριν από αυτό δεν επιτρέπει στη συναλλαγή να εξελιχθεί και μετατοπίζει τις πιθανότητες εναντίον σου.
TRADERS’: Παρακαλώ παρουσιάστε μας μερικές πρόσφατες συναλλαγές που υπογραμμίζουν τη μέθοδό σας.
Jowett: Το εγχώριο νόμισμά μου, το AUD, έχει μερικές φανταστικές τάσεις. Δεν πρόλαβα να συναλλαχθώ την πρόσφατη πιο μακροπρόθεσμη καθοδική τάση που ξεκίνησε στα τέλη του 2013 σε πιο σύντομα χρονικά πλαίσια επειδή μετακόμιζα στις Φιλιππίνες (και μετά επέστρεψα), αλλά χρησιμοποίησα την κλασική έκδοση της αντιστροφής 1-2-3 για να πιάσω το AUD/USD το Σεπτέμβριο του 2011 στο 1.0586 (διάγραμμα 1). Αυτή η μέθοδος θα σας κρατούσε ακόμα μέσα στο παιχνίδι με το AUD/USD να είναι τώρα περίπου στο 0.8920 αλλά χρειαζόταν λίγη υπομονή για να παραμείνεις μέσω κάποιας διανομής. Το διατήρησα μέχρι τα τέλη του 2013 και το ρευστοποίησα στο 0.9240 αμέσως πριν μεταβώ στις Φιλιππίνες. Ως προς τα πιο βραχυπρόθεσμα διαγράμματα, τα σημειώνω στο μπλογκ μου καθώς γίνονται σε εβδομαδιαία βάση. Το διάγραμμα 2 παρουσιάζει ένα παράδειγμα των συναλλαγών μου των πέντε λεπτών χρησιμοποιώντας την ίδια αρχή.
TRADERS’: Παρακαλώ παρουσιάστε μια ή δύο συναλλαγές με απώλειες προκειμένου να μάθουμε πώς τις διαχειρίζεστε.
Jowett: 
Θα μπορούσα να σας παρουσιάσω μια ολόκληρη σειρά συναλλαγών με απώλειες που δείχνουν ακριβώς τα ίδια μοτίβα με τις κερδοφόρες συναλλαγές που τερματίζονται από stop. Αλλά ένα καλύτερο παράδειγμα της τυπικής ζωής ενός επενδυτή δεν είναι ένα αποτυχημένο σύστημα, αλλά το να χάνεις ο ίδιος ως επενδυτής. Το γράφημα στο διάγραμμα 3 είναι ένα διάγραμμα συναλλαγών ημέρας που ανάρτησα στις 31 Μαρτίου 2012. Εκείνη τη μέρα έγραψα τα εξής:
«Κοιτάξτε αυτό το διάγραμμα. Μοιάζει με πρόσωπο εφήβου γεμάτο σπυράκια. Παντού υπάρχουν κηλίδες.
Κλασική περίπτωση πλήρους σύγχυσης, υπερβολικού πλήθους συναλλαγών».
Κάθε σημάδι σε εκείνο το διάγραμμα υποδεικνύει μια είσοδο, ένα stop ή μια προσαρμογή. Ήταν μια κλασική περίπτωση στην οποία δεν ήμουν στην απαραίτητη φυσική κατάσταση για να ελέγξω τη συναισθηματική αδυναμία μου για εκείνη τη μέρα. Ανεξάρτητα απ’ το με τι μοιάζει μια συναλλαγή με απώλειες (ή διάγραμμα), το σύστημα που θα εφάρμοζα δεν θα έκανε καμιά διαφορά. Μια τέτοια περίοδος, όπου είχα κοιμηθεί για οκτώ ώρες σε διάστημα τριών ημερών και δεν είδα τα σημάδια για να σταματήσω τις συναλλαγές, θα μπορούσε να καταστρέψει τα θετικά αποτελέσματα ενός ολόκληρου έτους. Αυτό που έσωσε το λογαριασμό μου και τα λογικά μου και απέτρεψε καυγάδες ενός έτους με τη σύζυγό μου, ήταν η πειθαρχημένη αποδοχή των απωλειών. Τα σκούρα κόκκινα σημεία είναι stop ή συναλλαγές που ενεργοποιήθηκαν, και εκείνη την ημέρα, παρά τη σφαγή, δε μετακινήθηκε κανένα stop και όλες οι συναλλαγές έκλεισαν. Οι απώλειες είναι αναπόσπαστο μέρος των συναλλαγών και το να μάθεις να αποδέχεσαι την απόρριψη από την αγορά, όπως και από τη ζωή, είναι μερικές φορές το δυσκολότερο μάθημα.
TRADERS ́: Ποια είναι η μέθοδός σας στη διαχείριση κινδύνου και χρημάτων;
Jowett: Δε νομίζω ότι μπορεί κάποιος να είναι επενδυτής τάσης και να μην έχει ένα καθορισμένο σύστημα διαχείρισης χρημάτων. Εκτελώ συναλλαγές εδώ και 13 χρόνια και ακόμη δεν είχα χρονιά που το ποσοστό επιτυχιών μου να είναι πάνω από 50%. Το 2008 ανάρτησα ένα πείραμα 100 συναλλαγών όπου η αναλογία μου επιτυχιών/αποτυχιών ήταν 48.32%, ωστόσο, ο λογαριασμός αυξήθηκε κατά 57.47% ρισκάροντας το 2% των κερδών μου. Έπρεπε να δεχτώ το γεγονός ότι αυτό είναι κανονικό για το ύφος των συναλλαγών που αποδίδουν για εμένα. Τα stop μου τοποθετούνται εκεί όπου αισθάνομαι ότι η αγορά θα αποδείξει την ιδέα λανθασμένη, συνήθως εκεί όπου τα σημάδια των προηγούμενων επενδυτών που προτίθενται να πάρουν την άλλη πλευρά της συναλλαγής μου εξαφανίζονται. Σε μια συναλλαγή δεν διακινδυνεύω ποτέ περισσότερο από το 2% του λογαριασμού μου, ούτε προχωράω σε συναλλαγή όταν δεν βλέπω μια πιθανή ανταμοιβή τουλάχιστον 2,5 φορές μεγαλύτερη. Εάν είναι ενάντια στην πιο μακροπρόθεσμη τάση ή αν είμαι άρρωστος, κουρασμένος ή με την προσοχή μου αποσπασμένη, μειώνω το ρίσκο στο 1% το πολύ. Δεν προσαρμόζω σταδιακά τις θέσεις μου καθώς πιστεύω ότι αυτό στρέφει τις πιθανότητες εναντίον μου και κάνω καλύτερες συναλλαγές όταν αυτές είναι απλές. Όταν ανατρέχω στη συναλλαγή, θέλω να νιώθω ότι είχα δίκιο ή άδικο με την αρχική ιδέα μου. Δε θέλω να δεσμεύω κεφάλαιο με αμφιβολίες. Προ πάντων, δε θέλω ποτέ μα ποτέ να μετακινώ stop, αλλιώς όλα τα παραπάνω πετιούνται στα σκουπίδια και ακυρώνω και πάλι κάθε έλεγχο που θα έχω κάνει στο σύστημά μου.
TRADERS ́: Τι συστήνετε στους νέους επενδυτές για να ξεκινήσουν;
Jowett: Όποιος ξεκινάει τις συναλλαγές τώρα είναι συγχρόνως ευλογημένος και καταραμένος με επιλογές. Η ψηφιακή εποχή έχει φέρει καταπληκτικές πηγές για τους επενδυτές έως και την επιλογή συσκευής. Παρά ταύτα, συστήνω στους νέους επενδυτές να πάνε να αγοράσουν μερικά ιδιαίτερα προτεινόμενα βιβλία από ένα βιβλιοπωλείο ή από το Amazon. Υπάρχει κάτι στο να κρατάς ένα βιβλίο στα χέρια σου που απαιτεί βαθύτερη προσοχή την οποία δεν σου προσφέρει η γρήγορη ανάγνωση μιας οθόνης. Το βιβλίο «Marber on Markets» του Brian Marber είναι απ’ τα αγαπημένα μου, ενώ το «Pring on Price Patterns» του Martin J Pring είναι μια σπουδαία πηγή για μοτίβα διαγραμμάτων και για ανάγνωση διαγραμμάτων. Στο διαδίκτυο, θα απέφευγα τα μαζικά δημόσια φόρουμ μετά από τους πρώτους έξι μήνες γιατί, αφού θα έχετε μάθει τα βασικά, δεν θα έχουν τίποτα να σας προσφέρουν. Το «Baby Pips» έχει έναν εξαιρετικό βασικό οδηγό σχετικά με τις συναλλαγές Forex, εάν αυτό σας ενδιαφέρει, ενώ εάν πρόκειται να πληρώσετε για μια σειρά μαθημάτων, δείτε κάποιες από τις σειρές μαθημάτων του Rob Booker για σπουδαίο υλικό και καλή ψυχαγωγία. Τέλος, πάρτε ένα ή δυο podcast από το iTunes, υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι το ηχητικό υλικό είναι ένας σπουδαίος τρόπος για να μπουν ιδέες στο υποσυνείδητό σας και να καλλιεργηθούν. Διαβάστε κριτικές για να επιλέξτε το καλύτερο μέσα από το πλήθος που διατίθεται.
TRADERS’: Εάν έπρεπε να σταματήσετε τις συναλλαγές ή την επιχειρηματική σας δραστηριότητα, ποιο άλλο επάγγελμα θα επιλέγατε;
Jowett: Σε έναν ιδανικό κόσμο, θα κέρδιζα τον τίτλο Hawaiian Ironman στην Kona ενώ θα με έλουζαν με λουλούδια και επαίνους και θα ζητούσα από τις γυναίκες να σχηματίσουν μια σωστή ουρά. Υπάρχει συναισθηματική σχέση, έκλαιγα σα μωρό όταν έβλεπα τις εκπομπές Kona του ESPN.
TRADERS ́: Εκτός από επενδυτής και επιχειρηματίας, είστε ένας ενεργός τριαθλητής καθώς επίσης σύζυγος και πατέρας. Πώς τα διαχειρίζεστε όλα αυτά; Επίσης, υπάρχουν κάποιοι στόχοι που προσμένετε με ανυπομονησία για το μέλλον;
Jowett: Θα παραδεχθώ κατ’ ευθείαν ότι τελευταία δεν ήμουν «ενεργός» ως τριαθλητής. Έξι μήνες μετακομίσεων και ένα νέο μωρό πριν από αυτό έβαλαν το τρίαθλο προσωρινά στην άκρη, αλλά δε βλέπω την ώρα να ξαναρχίσω. Όσον αφορά το πώς διαχειρίζομαι τις συναλλαγές, τις επιχειρήσεις και την προσωπική ζωή, υπάρχουν περίοδοι που, όπως όλοι, δεν τα καταφέρνω. Νομίζω όμως ότι αυτό δεν πειράζει, και το να διαπιστώνεις κάτι τέτοιο όταν συμβαίνει είναι εξαιρετικά θεραπευτικό. Κάτι τέτοιες στιγμές θέτεις προτεραιότητες, το οποίο συνήθως σημαίνει ότι φρενάρεις τις επενδύσεις ή τις επιχειρηματικές προσπάθειες. Το να φρενάρεις τις οικογενειακές υποχρεώσεις δεν αποτελεί επιλογή, το να αποτύχεις σε μια συναλλαγή, σε μια επένδυση ή σε μια επιχειρηματική κίνηση δεν συγκρίνεται με το να αποτύχεις ως πατέρας ή σύζυγος. Η ζωή, όπως και οι επενδύσεις υποθέτω, έχει να κάνει με την προώθηση των καλών επιλογών και τον αποκλεισμό των κακών. «
* Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε από τον Marko Graenitz